مصطفی راستی دوست در گفت و گو با هنرنیوز درباره اسکلت بانوی ۷ هزار ساله تهران گفت: اگر ما به این موضوع توجه کنیم که وظایف سازمان میراث فرهنگی کاملاً کارشناسی است و به عنوان یک سازمان کاملاً تخصصی شناخته می‌شود پس این را هم باید بپذیریم زمانی که اظهار نظر کارشناسی می‌کند باید قابل قبول و فهم باشد چرا که به عنوان محک و معیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس وقتی مرجع کارشناسی بر اساس مستندات صحبت نکند نمی‌تواند به عنوان محک و معیار در جامعه و مراکز مختلف مورد استناد قرار گیرد. 

این باستان‌شناس با اشاره به این که با تبلیغات این چنینی نمی‌توان تهران را نجات داد، تأکید کرد: چرا پای پیشکسوتان را وسط می‌کشند و تیتر می‌زنند "باستان‌شناسان پیشکسوت قدمت ۷هزار ساله تهران را تأیید کردند". وقتی پژوهشگاه به عنوان مرجع در امر پژوهش شناخته می‌شود چگونه چنین تیتری از روابط عمومی آن خارج می‌شود و به گونه‌ای وانمود می‌کند که ۷ هزار ساله بودن

شهر تهران توسط باستان‌شناسان پیشکسوت تأیید شده است در حالی که محتوای مطلب هرگز چنین چیزی را تأیید نمی‌کند. 

او اضافه کرد:« قسمت اسفناک این خبر آنجاست که در انتهای آن آمده است:" گفتنی است یکی از باستان‌شناسان پس از انتشار خبر هفت هزار ساله شدن تهران در گفت گویی اعلام کرد که با پیدا کردن یک اسکلت و تک سپاری نمی‌توان قدمت تهران را به هفت هزار سال پیش نسبت داد." آیا وقتی متن خبر خوانده می‌شود باستان‌شناسان پیشکسوت تأیید می‌کنند که شهر تهران ۷ هزار ساله است و آن باستان‌شناس عزیز( استاداسماعیل یغمایی) اشتباه کرده است؟!. درنهایت احترام بخواهید که باستان‌شناسان پیشکسوت به صورت مکتوب این مسأله را تأیید کنند چون سخن مکتوب سند است. آنها نه تنها به صورت مکتوب چنین کاری را نمی‌کنند بلکه به صورت شفاهی هم در محتوای خبر چنین موضوعی را تأیید نکردند. 

وی ادامه داد: چه کسی با چه هدفی چنین تیتری زده است. آیا چنین اشتباهی از سوی یک مرجع علمی پذیرفته است. آیا پژوهشکده باستان‌شناسی ۷ هزار ساله بودن تهران را تأیید کرده است که چنین تیتری انتخاب می‌شود؟ 

عضو و معاون اسبق پژوهشکده باستان‌شناسی که مدیرگروه دوران اسلامی هم بوده توضیح داد: اعلام نظر در این حوزه بر اساس مطالعات مقایسه‌ای و آزمایشگاهی است، آیا این مطالعات انجام و قدمت اعلام شد؟ متأسفانه فرصتی بین مطالعه روی استخوان و اعلام قدمت آن وجود نداشت. البته این که طی مطالعات ثابت شود که اسکلت ۷هزار ساله است باز هم جای خود قابل احترام است اما این اثبات ربطی به ۷ هزار ساله شدن شهر تهران ندارد.

وی با اشاره به این که محل کاوش خارج از حصار دوره صفویه و قاجار تهران است، افزود: آن تهرانی که ما می‌شناسیم شامل این محدوده می‌شود : ازجنوب چهار راه مولوی خط حصار و باروی تهران دوره صفویه که به سمت شرق می‌رود. در واقع محل کاوش خارج از حصار تهران قدیم است. استاددکتر ملک هم اظهار کرده‌اند که ، آثار بدست آمده معرف حوزه فرهنگی دشت ری است.

او در بخش دیگری از مصاحبه با تأکید بر این که تهران به عنوان کلان شهر و پایتخت بزرگ ایران مداوم در حال توسعه است و سازمان‌ها و شرکت‌های آب، برق، گاز، فاضلاب، مترو، مخابرات، سازندگان اتوبان‌ها، شهرداری‌ها و... مدام در حال کند و کاو زمین هستند، گفت: سازمان میراث فرهنگی برای این که بتواند در مقابل این سازمان‌های توسعه‌ای عرض اندام کند باید با یک برنامه حساب شده از قبل جلو بیاید. باید نقشه باستان‌شناسی استان تهران را تصویب کند و مکان وجود آثار را روی نقشه برجسته( bold) سازد. باید محدوده آثار تاریخی، باستانی و محورهای فرهنگی روی این نقشه مشخص و برای آنها ضوابط تعیین شود. و این ضوابط در شورای شهر تعقیب و تصویب شود و بر اساس این مصوبات توسعه شهری صورت بگیرد. 

این باستان‌شناس با بیان این که میراث فرهنگی در طرح تفضیلی شهر تهران فعال عمل نکرده است، افزود: در این طرح مناطقی که محدوده و محور آثار تاریخی و فرهنگی بوده، کاملاً مشخص نشده تا برای شرکت‌های توسعه‌ای راهنمایی باشد که آن را مطالعه کنند و بر اساس ضرورت حفظ میراث فرهنگی طرح‌های خود را عملیاتی کنند.

راستی دوست با طرح این پرسش که ضوابط انجام فعالیت در این مناطق چیست؟ اظهار داشت: پس ما نمی‌توانیم با یک مانور تبلیغاتی در برابر شرکت‌های توسعه‌ای بایستیم. و این را مطرح کنیم که تهران ۷ هزار سال،یا۷۰ هزار ساله است. ما باید این کار را از بنیاد درست کنیم و بحث نقشه باستان‌شناسی را جدی بگیریم. طرح و برنامه‌های از پیش تعیین شده را به سازمان‌های توسعه بدهیم و از آنها بخواهیم در بحث آمایش سرزمین تهران، میراث فرهنگی و آثار تاریخی را به عنوان یک پارامتر اصلی رعایت کنند.

او تشریح کرد: آمایش ( در هم آمیختن) بدین معناست که اگر مسئولان فعالیتی در ارتباط با زمین انجام می‌دهند تمام ملاحظات از قبیل آب، پوشش گیاهی و هر آنچه مرتبط با زمین است را باید در این برنامه لحاظ کنند. یادمان باشد بسیاری از آثار تاریخی در دل زمین نهفته است. بنابراین میراث فرهنگی در آمایش سرزمین باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.

مدیرگروه پیشین دوران اسلامی گفت: در این موضوع که آثار تهران چه روی سطح زمین و چه در دل زمین دارای ارزش است کسی شک ندارد و اختلاف نظری هم نیست اما قدیمی بودن و قدمت آثار را به عقب بردن دال بر ارزشمند بودن آثار نیست. ممکن است یک اثری متعلق به دوران معاصر باشد اما آنچنان ظرافت هنری داشته باشد که به عنوان یک اثر برجسته شناخته شود.

او ادامه داد: آثار فرهنگی- تاریخی تهران اعم از معاصر، پهلوی، قاجار و پیش از آن همگی ارزشمندند و هم دولت و هم مردم موظف به حفظ آن هستند. اما وقتی یک بحث علمی مطرح می‌شود برای نتیجه‌گیری باید مقدماتی را فراهم کرد. در کاوش‌های باستان‌شناسی وقتی یافته فرهنگی پیدا می‌شود باید سر فرصت و با حوصله مستند نگاری ومطالعه شود و پس از فراهم کردن مقدمات و انجام مطالعات و آزمایشات، نتیجه‌گیری نسبی کرد که البته این نتیجه گیری در طول زمان بر اساس مستندات بیشتر قابل تغییر هم هست. 

راستی دوست تصریح کرد:پایه‌های این مقدمات بر اساس مستندات علمی است و تا زمانی که این مستندات علمی فراهم نشده ما نمی‌توانیم یک نتیجه‌گیری قابل قبولی را بیان کنیم. درباره یافته فوق هم تا مطالعات انجام نشود اظهار نظر در این باره زود و شتابزده است.

وی تأکید کرد: اگر بپذیریم باستان‌شناسی هدفش بازسازی واقعی زندگی در گذشته است بی‌شک این بازسازی بر اساس واقعیت و به دور از حدس و گمان است.
 
او با اشاره به این که شهر تهران باید به فعالیت خود ادامه دهد، اظهار داشت: شهر رو به توسعه است. میراث فرهنگی هم به هیچ وجه مخالف توسعه نیست چون این شهر باید به زندگی خود ادامه دهد و از الزامات آن گسترش و مدرنیزه شدن شهر است اما همگام با تحقق این برنامه‌ها باید جایگاه میراث فرهنگی و آثار تاریخی- فرهنگی حفظ شود.

راستی دوست با تأکید بر این که باید اندیشه حفظ و حراست از میراث فرهنگی در ذهنیت مدیران اصلی توسعه کشور جانمایی شود، گفت: حفاظت از آثار امکان‌پذیر نیست مگر آنکه یک عزم ملی وجود داشته باشد.تمام سازمان‌ها و مردم باید ضرورت حفظ آثار را احساس کنند.

وی بیان کرد: وقتی صندوق بین‌المللی پول می‌خواهد به کشوری وام بدهد شرایطش برای پرداخت وام جهت انجام طرح‌های توسعه‌ای آن است که کشور مذکور نباید طرحش آثار مخرب زیست محیطی داشته باشد. حتا در صندوق مطرح شده که ملاحظات آثار تاریخی – فرهنگی هم به عنوان پیش شرط پرداخت وام به کشورهای در حال توسعه مد نظر قرار گیرد که هنوز تصویب نشده اما در حال بحث است.بنابراین درباره شهر تهران و توسعه آن رعایت الزامات میراث فرهنگی ضروری است.