از آنجا که جمهوری اسلامی ایران بنا به دلایل مختلف عضویت کپی رایت را نپذیرفته است، باید پذیرفت حضور نمایندگان ایران در نمایشگاه های جهانی نتیجه روشنی در پی نخواهد داشت. در حالی که سالیان زیادی است نمایندگان ناشران دولتی و غیر دولتی حضور مکرر در این نمایشگاه ها دارند. حضوری که بی شباهت به حضور توریست ها و گردشگران نیست. اساسا برنامه ای برای این حضور وجود ندارد بلکه افرادی هستند که سالهای متمادی در این نمایشگاه ها شرکت می کنند و در پایان نیز با کوله باری از کتاب های تک نسخه ای خریداری شده در پایان نمایشگاه برای اینکه با آن کتاب ها به جهت هزینه حمل مجددشان به کشور مواجه نشوند آن را به حراج می گذارند و با قیافه های حق به جانب به میهن بازمی گردند.
پس از بازگشت گزارشی به تفصیل از دیده ها و شنیده های خود ارائه می دهند و سفرنامه های طولانی می نویسند و بیلان کاری خود را پر می کنند.
در سالهای اخیر حضور ناشران خصوصی در عرصه جهانی حتی اگر با نیت کسب منافع اقتصادی موجب شد تا ارتباطاتی با ناشران خارجی فراهم شود، اگرچه در ابتدا ایران چون عضو پیمان کپی رایت نیست با بی اعتمادی و بدبینی برخورد می کردند اما بالاخره ناشران غیر دولتی که علاوه بر شخصیت فرهنگی، زبان تجارت بین المللی را خوب می دانند کم و بیش شرایط جلب اعتماد را فراهم کردند و موفق به برقراری نوعی ارتباط شدند، ولی یقینا این نوع ارتباطات برای اینکه سطح حضور ما را در مجامع فرهنگی بین المللی از حد تماشاچی ارتقا بخشند کافی نیست.
برای پیوستن به این قرارداد بین المللی برخی نگران این واقعیت هستند که عضویت در پیمان کپی رایت تا مدتی موجب کاهش ترجمه آثار خارجی به فارسی بشود و به خاطر تفاوت قیمت ریال و دلار مترجمان و ناشران ایرانی را بابحران مواجه کند، اما باید متذکر شد اولا در بازار جهانی این نوع مشکلات بدون چاره نیستند، ثانیا برای اینکه ایران وارد چرخه فرهنگ و تجارت جهانی بشود بتواند به مبادله کتاب دست پیدا کند چاره دیگری وجود ندارد و چه بسا خود این کاهش آثار ترجمه بتواند موجب افزایش آثار تولیدی بشود.
بالاخره در این مناسبت بین المللی اقتصادی که به خاطر مبادله پایاپای کتاب دستاوردهای فرهنگی وسیعی را برای ما به دنبال دارد و زمینه ساز گسترش آثار موفق فارسی در سطوح بین المللی خواهد شد چاره ای به جز پذیرش پیمان کپی رایت وجود ندارد.تولیدات ادبیات کودک و نوجوان کشورهای عربی با اینکه از نظر کیفیت نازل تر از آثار فارسی است به خاطر عضویت در این پیمان امکان حضور در مجامعه جهانی را یافته است و ما از این امکان اثر بخش خود را محروم کرده ایم.
تولیدات ادبیات کودک و نوجوان در دهه های پس از پیروزی انقلاب اسلامی چه در حوزه خلق متون ادبی برجسته و چه در حوزه تصویرگری و حتی در حوزه مباحث نظری قابلیت های چمگیری یافته است که می تواند با گزینش مناسب و به جا در دنیا مورد توجه و استقبال قرار گیرد.
توزیع این آثار در سطح جهان در گرو عضویت در این پیمان اقتصادی است. سالهای زیادی است که ناشران حوزه های مختلف و مخصوصا کتاب کودک منتظر هستند تا دستگاه های مسئول با اتخاذ تصمیم مناسب و تمهید مقامات عرصه تجارت جهانی نشر کتاب را از این بلاتکلیفی نجات دهند.
در این راستا تاسیس مرکزی که هعده دار سیاست گذاری و نحوه ارتباط فعال و دایمی با موسسات و ناشران خارجی باشد کمک موثری است.
ایجاد چنین مرکزی با حضور کارشناسان آشنا با قوانین و زبان تجارت بین المللی برای ارتقای کیفیت تولیدات و عرضه پایاپای کتاب کودک که در طول سال فعال باشد و برخلاف رفتار دوایر دولتی که به طور مقطعی می اندیشند و تنها در زمان برگزاری این نوع فعالیت ها آستین همت را بالا می زنند، این تلاش را به فرآیندی مستمر مبدل نمایند زمینه بسیاری از این ارتباطات و مبادلات فرهنگی و اقتصادی فراهم خواهد آمد.
خ.آ
