علیرضا قهاری رئیس انجمن مفاخر معماری ایران در گفت و گو با هنرنیوز؛ با بیان این مطلب افزود: موسسه «مطالعات تهران» که سال گذشته تأسیس شده، در آغاز برای تعیین روزی به نام « تهران» مطالعاتی انجام داده است.

وی ضمن ابراز تأسف از عدم وجود چنین روزی در تقویم، تأکید کرد: روزهایی برای پاسداشت شهرهایی چون اصفهان در تقویم وجود دارد. البته برای تعیین روز تهران احتیاج به مطالعات دقیق‌تری بود تا زمانی که این روز مطرح می‌شود به اجماع برسد. این روز باید به شورای فرهنگ عمومی پیشنهاد داده شود تا پس از تصویب این شورا در تقویم جا بگیرد.

عضو هیئت مدیره موسسه مطالعات تهران یادآور شد: پژوهشگرانی چون دکتر غزاله کرامتی، دکتر علی کرمانیان و ... روی این پروژه کار کردند و حاصل آن را در شروع سال ۹۱ هم زمان با روز «معمار» یعنی۳ اردیبهشت در مراسم بزرگداشت این روز در خانه‌ی هنرمندان اعلام می‌کنند.

وی درباره‌ی ضرورت نامگذاری روزی به نام تهران اذعان کرد: تهران یک شهر مظلوم است. ما از همه سو بدون آن که این شهر گناهی داشته باشد، بدان انتقاد وارد می‌کنیم .

او ادامه داد: ما در طول دهه‌های اخیر هجوم حداکثری جمعیت را به این شهر داشتیم. به آن ترافیک را تحمیل کردیم، باغاتش را از بین بردیم، در مسیل‌ها ساخت و ساز کردیم، هر کاری برای سیر نزولی این شهر انجام دادیم. بنابراین اکنون باید حداقل دلسوزان جامعه به این فکر بیفتند که این شهر را قبل از اینکه به ریودوژانیرو (به پرتغالی: Rio de Janeiro) [ شهری در جنوب شرقی کشور برزیل که پس از شهر سائوپولو بزرگترین شهر برزیل است ] یا سائوپولو تبدیل شود، نجات دهند.

رئیس انجمن مفاخر معماری ایران گفت: شهرهای یاد شده به چنان سرنوشتی دچار شدند که مسوولان شهری ترجیح دادند به جای نجات آنها شهر جدیدی مثل بریزیلیا بسازند و آن‌ها را به حال خودش رها ‌کنند.

قهاری تأکید کرد: پیش از آن که تهران به سرنوشت شهرهای فراموش شده و راکد تبدیل شود و ما مجبور به ساخت پایتخت جدیدی شویم و آن را به خاطره‌ها بسپاریم، باید دست به کار شد. تهران هم اکنون که پایتخت است و هر کدام از ما در آن زندگی می‌کنیم، نیازمند بازشناسی و احیا است.

به گفته‌ی رئیس انجمن مفاخر معماری ایران هر چند در این شهر زندگی می‌کنیم اما به نظر می رسد هیچ کدام از ما آن را دوست نداریم.

وی اضافه کرد: شاید تعیین اسم روزی به نام روز تهران همه را از کارشناسان و شهروندان تا مسوولین به این فکر وا دارد که باید به پایتخت ایران توجه کرد. این توجه فقط کشیدن بزرگراه و افزایش تعداد ماشین و از بین بردن طبیعت نیست.

عضو هیئت مدیره موسسه مطالعات تهران توضیح داد: هر زمان که عرصه به ما تنگ می‌شود، به راحتی وارد حریم طبیعت این شهر می‌شویم و در آن به ساخت و ساز می‌پردازیم. در واقع ما بدون حل مشکلات بافت قدیم شهر تهران از آن فرار کرده و راه حل را در ساخت و ساز جدید می‌پنداریم.

وی خاطر نشان کرد: به نظر می‌رسد نه تنها این موسسه بلکه تک تک شهروندان و مسوولان باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشند، چرا که مسولیت حفاظت و احیای این شهر به عهده همه‌ی ماست. باید جدی‌تر به این مساله پرداخت. نباید صرفا جهت رد مسوولیت به راه‌حل‌های روزمره قناعت کرد .

قهاری اظهار کرد: باید بتوانیم دینمان را به شهری که ما را پرورانده و از ما مراقبت کرده، ادا کنیم اما به نظرم ما تیشه به ریشه این شهر زدیم.

وی با اشاره به این که حفاظت، احیا و بازشناسی تهران فقط به بافت‌های تاریخی محدود نمی‌شود، بیان کرد: میلیون‌ها نفر در داخل این شهر زندگی می‌کنند. قدر مسلم کرامت انسانی باید از این موضوع هم مهم‌تر باشد یعنی شهروند باید داخل این شهر حرمتش شناخته و حفظ شود. زنان، کودکان، ناتوان جسمی کسانی هستند که این شهر آمادگی حضور آن‌ها را ندارد چرا که این شهر به شهری خشن و مردانه تبدیل شده است.

وی ضمن تاکید بر حفظ و احیای میراث فرهنگی و هنر به عنوان بخش فرهنگی پایتخت یادآور شد: تهران یک موجود همه جانبه است که از هر لحاظ باید مورد توجه قرار گیرد. این شهرعلاوه بر تاریخ هویت، میراث و طبیعت هم دارد . از یاد نبریم از همه مهمتر انسان‌هایی هستند که به تک تک این عناصر نیازمندند.

رئیس انجمن مفاخر معماری ایران با بیان این که موسسه مطالعات تهران بخشی از کارش احیای هویت است، تشریح کرد: بخش اعظم کار این موسسه احیای طبیعت و دوباره زنده کردن تهران است. در هیئت مدیره این موسسه افراد دلسوز و فرهیخته چون اسکندر مختاری مدیر پیشین پایگاه میراث فرهنگی تهران، دکتر اعتماد از نخستین بانوان شهرساز، دکتر رضا بهبهانی و ... گرد هم آمدند تا افکار و نظراتشان راجع به این مساله گردآوری کنند.

وی اظهار کرد: انتخاب روزی به اسم تهران در وهله نخست شاید خیلی ضروری و حیاتی به نظر نرسد اما از یک رویداد ساده می‌توان به نتایج خوبی دست یافت. شاید در سالیان بعد روز تهران باعث برگزاری سیمنارهایی برای توجه ویژه به آن گردد. اکنون همه‌ی ما به جایی که زندگی می کنیم توجه نداریم چرا که فکر می‌کنیم این سرزمین است که به ما مدیون بوده، در صورتی که بالعکس است. سرزمین مثل درخت بخشنده است .

قهاری توضیح داد: درخت بخشنده فقط بار نمی‌دهد. برای چیدن میوه برخی درختان مثل درخت گردو باید به میوه آنها چوب زد تا بیفتند. این در حالی است که در مورد درختان بخشنده، به راحتی آنها را می‌آزاریم و حتا شاخه‌هایشان را می‌شکنیم اما آنها همچنان به ما میوه می‌دهند. شهر ما تهران هم بخشنده است و ما باید از آن محافظت کنیم.

وی اضافه کرد: مردم از شهرهای دیگر برای کار، امنیت، اقتصاد و زندگی بهتر به این شهر مهاجرت می‌کنند، اما آیا کارهایی که اینجا در حق این شهر انجام می‌دهند، بی‌محابا در حق شهر خودشان انجام می‌دهند؟ همین آدم‌ها در شهر یا روستای خودشان یک درخت برایشان بسیار ارزشمند است اما در تهران توجهی به این موضوع ندارند. تهران حکم درخت بخشنده‌ای را دارد که همه آن را آزار می‌دهند.

مریم اطیابی