رییس ایکوم جهانی:
ایکوم جهانی یک شورای حاکم بر موزه‌های دیگر نیست/ پیام ایکوم امسال از تهران مخابره می شود
«کمیته ایکوم ایران در تلاش است تا ظرفیت‌های ملی ایران را در حوزه موزه به سمع و نظر رییس ایکوم جهانی برساند. ظرفیت‌های دانشگاهی،مرمت و موزه‌ای را نشان دهد تا بداند چگونه به کمک و همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی یا محلی و بومی می‌توان یکسری دوره‌های آموزشی را برای ارتقا سطح در کل و جز برگزار کرد.»
تاريخ : شنبه ۲۵ ارديبهشت ۱۳۹۵ ساعت ۱۷:۰۳
به گزارش هنرنیوز؛ نشست رسانه‌ای امروز صبح در پژوهشگاه میراث فرهنگی با حضور «هانس مارتین هینز» رییس ایکوم جهانی و سید احمد محیط طباطبایی رییس ایکوم ایران برگزار شد. رئیس ایکوم جهانی که روز گذشته وارد تهران شده است قرار است در طول اقامتش درایران ضمن بازدیداز آثار تاریخی شیراز با موزه داران و شخصیت های فرهنگی این شهر دیدار داشته باشد.
او در روز جهانی موزه نیز در مراسم ویژه ای که در موزه ملی برگزار می شود شرکت خواهد کرد.
موزه و هویت ملی
رییس ایکوم جهانی در این نشست در پاسخ به پرسش تنی چند از خبرنگاران درباره برنامه‌های آموزشی ایکوم بویژه برای ایران گفت: تا ۳۰ الی ۴۰ سال پیش فلسفه سنتی موزه را داشتیم. در جنبش قرن نوزدهم برخی از آثار موزه‌ای را به مردم نشان می‌دادند. برخی از کاخ‌ها هم به موزه تبدیل می‌شد یا برخی از کاخ‌ها اشیاشان را به موزه‌های ملی تحویل می‌دادند. این موضوع دو کارکرد داشت یکی آن که مردم آموزش ببینند و یکی از دل آن هویت ملی بیرون بیاید . این که مردم بفهمند گذشته آنها چه بوده است و چه ارتباطی با دولت و ملت دارد. آنها می‌خواهند به مردم بگویند شما زمانی یک عصر طلایی داشتید و کارکرد موزه آن است که برای مردم یک کشور عصر طلایی سنتی می‌سازد که می‌توان به عنوان هویت ملی بدان افتخار کرد.
موزه‌ها مخاطب محور شدند
هینز به جنبش جدید آموزش در سال ۱۹۷۰ میلادی اشاره کرد و افزود: در این جنبش مدارس، دانشگاه‌ها، مراکز فرهنگی و... مدرن شدند و موزه‌ها نیز در این بین تلاش کردند تا نگرش سنتی خود را کنار بگذارند. قبلاً تنها نگرش این بود که گذشته ملت را در موزه‌ها نشان دهیم اما اکنون خود مخاطبین مهم شدند و هدفی برای موزه‌ها هستند . برای همین از سال ۱۹۷۰ میلادی نمایشگاه‌هایی دیده شد که برای مخاطبین بود به این معنا که این موزه‌ها مردم را مورد توجه قرار می‌دادند و نمایشگاه‌های علمی- توصیفی را برای تشریح یک مفهوم جدید بکار می‌گرفتند.
موزه‌های چند وجهی
او اضافه کرد: فاز سوم این بود که دیگر موزه‌های جدید شی محور یا مخاطب محور نبودند بلکه مجموعه یی از هردو بودند. افزون بر آن که دیگر موزه را یک سازمان فرهنگی می‌دانند که در خدمت اجتماع است و برای آن کار می‌کند. این بدان معنا است که شما وقتی وارد یک موزه با اشیا تاریخی می‌شوید معمولا تک وجهی است اما موزه‌های جدید معمولاً چند وجهی هستند به غیر از شرح تاریخی رویکرد سیاسی ، اجتماعی، فرهنگی و... را نیز نشان می‌دهند. مثلاً در نمایشگاهی درباره جنگ جهانی دوم این جنگ را از دیدگاه روس‌ها، آلمانی‌ها، فرانسوی‌ها، انگلیسی‌ها و... نگاه می‌کنند و وقتی ما به عنوان مخاطب وارد می‌شویم دیگر با یک دیدگاه روبه رو نیستیم و با چندین دیدگاه اشنا می‌شویم.
تبادل افکار گام مهم در آموزش
وی همچنین توضیح داد: ایکوم یک کمیته تخصصی آموزشی دارد که هر سال دور هم جمع می‌شوند و از تجربیاتشان می‌گویند. مثلاً این که فلان موزه مدرن در حوزه تاریخ چه تجربیاتی دارد. وقتی این متخصصان از ملاقات سالانه بازگردند آنچه را یادگرفتند بومی‌سازی می‌کنند مثلاً اگر فلان موزه‌دار کانادایی کار خوبی کرده بر اساس مخاطبین یک کشور دیگر و برخورد آنها می‌توان این تجربه خوب را توسط متخصصان همان کشور به شکل بومی منتقل کرد. مردم نسبت به ۲۰ سال پیش علاقه بیشتری به بازدید از موزه‌ها دارند. بنابراین کمیته آموزش ایکوم به تبادل اطلاعات کمک شایانی می‌کند.
ایکوم جهانی یک شورای حاکم بر موزه‌های دیگر نیست
رییس ایکوم جهانی درباره برنامه‌های این نهاد برای موزه‌های ایران گفت: ایکوم جهانی یک شورای حاکم بر موزه‌های دیگر نیست. ایکوم در سطح دنیا کمیته‌هایی دارد که هرکدامشان مستقل عمل می‌کند. ایکوم هر کشور بر اساس شرایط و اهداف کشور خودش عمل می‌کند. برخی کشورها هم سازمان موزه‌ای دارند و هم ایکوم و در آنجا ایکوم ملی اهداف جهانی ایکوم را به آن سازمان خاص (فرضاً در ایران به اداره کل موزه‌ها) اعلام می‌کند و از آنها کمک می‌خواهد تا در راستای استاندارد جهانی گام بردارند. در برخی جاها هم سازمان موزه‌ای وجود ندارد و خود ایکوم وارد عمل می‌شود. ایکوم جهانی برای کسی نسخه نمی‌دهد بلکه ایکوم هرکشور خودش باید چالشهای روبه روی آن کشور را بشناسد و ایکوم ملی مستقل عمل می‌کند.
محیط طباطبایی- رییس ایکوم ایران- نیز توضیح داد: کمیته ایکوم ایران در تلاش است تا ظرفیت‌های ملی ایران را در حوزه موزه به سمع و نظر رییس ایکوم جهانی برساند. ظرفیت‌های دانشگاهی،مرمت و موزه‌ای را نشان دهد تا بداند چگونه به کمک و همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی یا محلی و بومی می‌توان یکسری دوره‌های آموزشی را برای ارتقا سطح در کل و جز برگزار کرد.
وی توضیح داد: ایکوم چین از انجا که نهاد دولتی است دوره‌های آموزشی را برگزار می‌کند. ما هم در تلاشیم به کمک ایکوم جهانی این دوره‌ها را برگزار کنیم. دو هفته پیش هم با حضور کارشناسان سویسی برنامه‌ای را درباره حقوق اموال میراث فرهنگی برگزار کردیم.
علیرضا قلی‌نژاد- عضو هیات اجرائی ایکوم ایران- هم توضیح داد: شورای بین‌المللی ابزارش کمیته‌های ملی است. و کارش آن است که رویکردها و تجارب خاص موزه‌ای را اعلام می‌کند.از این طرف کمیته‌های ملی تلاش می‌کنند از طریق تعامل با دستگاه‌های مختلف این نظرات و تجربیات را منتقل کنند تا بنا بر ضوابط و مصلحت ملی برای ارتقا کیفیت موزه‌های هر کشور تصمیم‌گیری شود.
کد اخلاق جهانی
رییس ایکوم جهانی در پاسخ به این پرسش که برای ارزیابی کیفیت موزه‌های ایران آیا گزارشی به وی منتقل شده است نیز گفت: هر سال که دور هم جمع می‌شویم کمیته‌های ملی و تخصصی منطقه‌ای باید گزارش سالانه ارائه کنند اما ایکوم جهانی به عنوان یک نهاد مستقر در پاریس نمی‌تواند موزه‌های داخل یک کشور را ارزیابی کند . ما چنین اجازه‌ای نداریم چرا که فرضاً در ایران شما یک نهاد دولتی به نام اداره کل موزه‌ها دارید که همین وظیفه را دارد. یا کمیته ملی چنین وظیفه را دارد. ما یک کد اخلاق جهانی داریم برای داشتن حداقل استانداردها در همه موزه‌های جهان مثلا چگونه با اشیا برخورد شود، چه رفتاری با پرسنل داشته باشند، مالکیت معنوی و فکری این اشیا باید چگونه باشد که در اسناد حقوقی کشورهایی که به ایکوم پیوسته اند این موضوع آمده است. ما صرفاً بر اساس گزارش کمیته‌های تخصصی ملی و منطقه‌ای و جهانی نظر می‌دهیم .
ارزیابی جهانی موزها امکان پذیر نیست
وی اظهار کرد: از سویی یادتان باشد کشوری مانند روسیه ۱۲ هزار ، آلمان ۶۵۰۰ و آمریکا ۱۵ هزار موزه دارد و هم اکنون حدود ۳۶ هزار موزه عضو ایکوم هستند کدام سیستم جهانی توانایی چنین ارزیابی دارد؟ خود کشورها هم به سختی بتوانند یک ارزیابی کلی از وضعیت موزه‌هایشان داشته باشند. ارزیابی کلی تقریبا غیر ممکن است.
۳۶ هزار موزه عضو ایکوم
هینز همچنین به تشریح و توصیف ایکوم پرداخت و گفت: ۷۰ سال پیش بعد از جنگ جهانی دوم ایکوم با حضور ۱۴ کشور تشکیل می‌شود اما اکنون ۳۶ هزار موزه عضو ایکوم هستند و اکنون ایکوم بزرگترین نهاد فرهنگی غیر دولتی جهان است که ۱۲۰ کشور کمیته ملی دارند و ایران هم دارای کمیته ملی ایکوم است.
وی اضافه کرد: ایکوم دارای ۳۰ کمیته مشورتی تخصصی هم هست که در این بین کمیته حفاظت از همه بزرگتر است. ۲۶۰۰ کارشناس حفاظت در ایکوم جهانی دور هم جمع می‌شوند و اعمال نظر می‌کنند و هر سال هم تشکیل جلسه می‌دهند و درباره آخرین تجربیات و چالشهای جدید صحبت می‌کنند. البته سایر کمیته‌ها مانند باستان‌شناسی، آموزش، امنیت و.. نیز دور هم جمع می‌شوند و تبادل نظر می‌کنند.
