به گزارش هنرنیوز ، مساله رده بندی سنی که در چند روز گذشته جزو خبرسازترین سوژه‌ها بوده است اقدامی مهم و جدی است که جای خالی آن سال‌ها بود احساس می‌شد. اما ورای این نکته نقدهایی هم از شیوه نامه اجرایی آن گرفته تا بندهای مهمی که دال بر نبود برنامه ریزی کامل و جامع در زمینه نظارت و ارزشیابی هنگام صدور پروانه نمایش است، وجود دارد.
احترام به مخاطب و حقوق آن
ابوالفضل اقبالی پژوهشگر و کارشناس حوزه زن و خانواده و دبیر چندکارگروه عفاف و حجاب در دانشگاه‌های کشور و صداوسیما است. وی در این باره گفت: رده بندی سنی فیلم‌های سینمایی اتفاق مبارک و خوبی است که جای خالی آن سال‌ها احساس می‌شد و خانواده‌ها اساسا برایشان سوال بود که آیا فیلمی که قرار است به تماشای آن بنشینند خوب است یا نه؟ این کار می‌تواند مقداری ابهام خانواده‌ها را رفع کند.
از سویی دیگر حوزه اطلاع رسانی این برنامه نیز قابل تحسین است. این بخش از آئین نامه به حقوق مخاطب که آگاهی آنان یکی از مفاد آن است احترام گذاشته است. آنطور که در فصل سوم و ماده 5 آن می‌بینیم «پیش فروش و فروش اینترنتی بلیت سینما و شرکت های پخش ویدیویی مکلف به اطلاع رسانی رده بندی سنی مندرج در پروانه نمایش فیلم ها در تمامی مواد تبلیغی، فضای فیزیکی و مجازی مرتبط با نمایش فیلم می باشند.» یا در ماده 6 آمده است که «اطلاع رسانی رده بندی سنی هر فیلم در مکان های نمایش فیلم باید قبل از رسیدن مخاطبان به گیشه فروش بلیت یا در محل گیشه فروش نصب گردیده و قابل رویت باشد. در فروش اینترنتی بلیت و یا تماشای برخط فیلم ها، مخاطب باید قبل از پرداخت وجه یا تماشای فیلم از رتبه سنی فیلم آگاه شده باشد»
اما درباره ملاحظات اجرایی برنامه و اینکه با چه شاخص‌ها و معیارهایی کار دارد انجام می‌شود باید کارشناسی تخصصی و جدایی انجام شود. باید دید که این هیئت چگونه این کار را انجام خواهند داد و منتظر ماند تا خروجی کار بیرون آید. برای همین قضاوت درباره هیئت محترم و نگاه آنان فعلا زود است.
فیلم‌های بدون رده بندی سنی حتما سالم نیستند
وی افزود: اما نکته مهم این است که این دسته بندی فقط از نظر سنی نباید انجام شود و می‌تواند از نظر موضوعی هم فیلم‌ها را دسته بندی کرد. مثلا اینکه فیلم‌ها از نظر مناسب بودن و نبودن محتوا برای خانواده‌ها دسته بندی بشود. اینکه فیلم شاید از نظر سنی مساله‌ای ندارد و همه می توانند آن را ببینند حتما به معنای آن نیست که فیلم مناسب خانواده باشد. شاید برایند و خروجی فیلم مناسب خانواده نباشد و اصلا در جهت تضعیف خانواده قرار بگیرد. سوال من این است که چه کسانی این مساله را باید مشخص کنند؟ این مساله نیز مدت‌ها است مغفول مانده. به عنوان مثال آیا حیا و حجاب و عفاف را در فیلم‌ها بررسی می‌کنند یا خیر؟ آیا حتما فیلم‌هایی که مشکل رده بندی سنی ندارند پدر و مادر محترمی دارند یا در آن دروغ و خیانت ترویج نمی‌شود؟ بنابراین این پالایش را بر اساس موضوعی نیز باید بررسی و دسته بندی کرد تا اطمینان مردم برای مراجعه بیشتر شود.
پیشگیری از درمان بهتر است
اقبالی اضافه کرد: نکته دیگر این است که اینکه به فیلم‌ها و خروجی سینما برچسب اضافه کنیم تا مشخص شود مردم فیلم را انتخاب کنند خوب است ولی کافی نیست. ما باید در خود سینما تحول انجام دهیم اینکه سینما هر اثری که خواست تولید کند و بعد بگوییم که خوب است یا بد است اصلاح ظاهر امر است در حالی که کار از اساس مشکل دارد. ما اجازه ساخت هر اثری با هر مضمونی را می‌دهیم. دستگاهی که نظارت و ارزشیابی فیلم‌ها را برعهده دارد باید نسبت به محتوای فیلم‌ها در هنگام ساخت حساسیت داشته باشد و هنگام صدور پروانه ساخت وارد عمل شود. اما تمام برنامه ریزی و تلاش این حوزه را گذاشته‌ایم برای بعد از اکران فیلم و نمایش آن. برای همین تازه فیلم‌هایی را می‌بینیم که بعد از اکران دچار مساله می‌شوند و از پرده پایین می‌آیند. مانند اتفاقی که برای فیلم‌هایی افتاد که در آن به دلیل مسائل نامتناسب با خانواده توقیف شدند.
به عنوان مثال ما درهای ورود بیماری را باز گذاشته‌ایم و بعد برای درمان آن اقدام کرده‌ایم و دنبال واکسن راه افتاده‌ایم. ما داریم خودمان با اجازه ساخت و تولید فیلم‌های سینمایی مختلف راه‌های بیماری را برای خانواده‌ها باز می‌گذاریم. برای همین باید نسبت به رده بندی سنی یک بازنگری در حوزه مباحث زیرساختی صورت بگیرد.
البته باید این را هم اضافه کرد که در فصل اول که مباحث اهداف آئین نامه است از اهداف درستی مانند «ارزیابی تمامیت فیلم با معیارهای فرهنگی، عرفی و مذهبی جامعه با هدف بدآموز نبودن آثار برای تمامی گروه های سنی، پرهیز از نمایش تبعیض قومی، نژادی، جنسیتی و مذهبی، معلولیت‌های ذهنی، جسمی وجنسی و نیز پیشگیری از نمایش حرکات و الفاظ رکیک و نامناسب برای کودکان و نوجوانان» آمده است. اما هدف اصلی و مهم‌تر ما باید جلوگیری از ورود و نفوذ محتواها و مطالب ضدخانواده و غیر اخلاقی باشد که آن‌ها را تهدید کند.
دستگاهی که نظارت و ارزشیابی فیلم‌ها را برعهده دارد باید نسبت به محتوای فیلم‌ها در هنگام ساخت حساسیت داشته باشد و هنگام صدور پروانه ساخت وارد عمل شود. اما تمام برنامه ریزی و تلاش این حوزه را گذاشته‌ایم برای بعد از اکران فیلم و نمایش آن
البته هدف 5 این آئین نامه بدون شک نکته مهمی دارد. این بند می‌گوید: جلوگیری از تاثیرگذاری مثبت نمایش مصرف مشروبات الکلی، سیگار و مواد مخدر با تاکید بر پرهیز از آموزش تولید این گونه مواد. سوال این است که مگر مجبوریم که مصرف مشروبات الکی و مواد مخدر را نشان دهیم که بعد به فکر جلوگیری از اثر گذاری آن باشیم؟ البته برخی از فیلم‌هایی که دنبال آسیب‌شناسی مواد مخدر هستند باز قابل تامل است اما آیا مصرف مشروبات الکی یک آسیب اجتماعی جدی و همه گیر است که باید برای حل و بررسی آن فیلم بسازیم؟ در حالی که بیشتر موارد مصرف مشروبات الکی در فیلم‌های ما بدون نگاه آسیب شناسانه و بیشتر در جهت تایید آن است.
وی گفت: اگر عموم فیلم‌های سینمایی ما دارای این موارد باشند و خانواده ها هم نتوانند با فرزندان خود به سینما بیایند آن وقت سینمادارها و تهیه کنندگان فیلم‌ها رسما همگی ورشکسته می‌شوند از طرف دیگر هم نمی‌توان گفت که خانواده‌ها به تماشای این فیلم‌ها بیایند؛ پس اینجا دچار یک نوع تضاد و تناقض می‌شویم. پس اصلا این فیلم‌ها با این مضامین اشتباه نباید ساخته بشوند و اگر نه برای چه کسی این فیلم‌ها ساخته شده است؟
وی همچنین اظهار داشت: نکته دیگر در زمینه اجرایی برنامه رده بندی سنی این است که بسیاری از بچه‌ها امکان دارد که به خاطر منعی که هنگام تماشای می‌شوند، بخواهند بعد از اکران در سینماها از بازار آزاد آن را تهیه و تماشا کنند که به دلیل دسترسی‌های آسان بسیار راحت می‌توانند به آن برسند. حتی بازدید فیلمی که قرار بود همه آن را تماشا نکنند بالا هم می‌رود. برای همین فیلترینگ سنی برای رسیدن به هدف مطلوبی که دنباش هستیم کافی نیست و باید برای رسیدن به مقصودمان قوانینی را حتی برای نمایش خانگی لحاظ کنیم.
سینمادارها هم مسئول‌‌اند
این کارشناس خانواده در باره تبصره چهارم از ماده سوم این آئین نامه که تصریح کرده است مدیران سینما مکلف به جلوگیری از حضور افراد مشمول به سالن های سینما نیستند و مسئولیت اجرا به عهده والدین یا همراه بزرگسال است، گفت: واضح است که این قانون ضمانت اجرایی قوی تری می‌خواهد. یا سینمادارها یا سیستم‌هایی که توزیع فیلم سینمایی را اعمال می‌کنند باید در این مرحله وارد عمل بشوند زیرا وقتی این امر فقط به خانواده تفویض بشود شاید یا آن‌ها اطلاعات کامل و کافی نداشته باشند و یا حتی حریف بچه‌ها و اصرار آن‌ها نشود یا حتی دغدغه آن را نداشته باشد که در این صورت به هدف مطلوبی که این حرکت پشت آن است نخواهیم رسید.
تسنیم
