خبرنگار سینمایی هنرنیوز با «احمد رجبی» سازنده پیشکسوت دکور سینما و تلویزیون که قریب ۴۰ سال در این حرفه تجربه دارد گفتگویی انجام داده است که هم اینک می‌خوانید:

چی شد که علاقه‌مند به حوزه دکور سازی شدید؟

من در دوران دبیرستان شانس این را داشتم که معلم ادبیات و زبانی به نام مرحوم «محمود جوهری» داشته باشم ایشان آن زمان بازیگر نقش رئیس علی دلواری در سریال «دلیران تنگستان» را برعهده داشتند که متاسفانه‌‌ همان زمان هم طی تصادفی از دنیا رفتند. من و آقای محمود جفعری که هم اینک بازیگر هستند از شاگردان این مرحوم بودیم و‌‌ همان زمان بود که اولین جرقه‌های کارهای هنری و بازیگری در من زده شد و بعدا هم پای من به دانشگاه هنرهای دراماتیک باز شد و کار تا‌تر را ادامه دادم اما بعد‌ها برای اینکه به لحاظ مالی هم بتوانم زندگی خودم را تامین کنم در کنار کار تا‌تر به فکر طراحی و ساخت دکور افتادم و وارد این حرفه شدم ضمن اینکه همیشه ما برای کارهای نمایشی خود با معضل بزرگی مثل ساخت دکور روبرو بودیم لذا همزمان با بازی، من کار ساخت دکور را هم برای کارهای نمایشی خودمان انجام می‌دادم.

آیا به یاد دارید طی این ۴۰ سال برای چند برنامه دکور ساختید؟

بسیار زیاد؛ شاید بیش از هزارتا، واقعا به درستی به یاد ندارم. دکور خانه سبز، رویای شیرین دریا، تمام کارهای آقای صالح اعلا و آقای کاشانی را من دکور زدم. دکورهای تعداد زیادی از فیلم سینمایی مثل دزد عروسک‌ها، کشتی آنجلیکا، بدوک و دیگر فیلم‌ها را برعهده داشتم هر چند که طی این سال‌ها هراز گاهی هم بازیگری کردم. در زمینه تا‌تر هم خیلی دکور زدم و به دلیل حضورم در تلویزیون، ساخت بسیاری از دکورهای نمایشگاه‌های صدا و سیما را برعهده داشتم. سال ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ که آقای خاتمی گفتگوی تمدن‌ها را در سازمان ملل مطرح کرد من در فستیوال دوبی در‌‌ همان زمان برای این فستیوال، طراحی و ساخت دکور دروازه ملل را که مزین به تخت جمشید بود را پیشنهاد دادم که از سوی وزارت امور خارجه ایران پذیرفته شد و من آن دکور را در دوبی ساختم. در‌‌ همان سال دکور ما در بین ۳۶ کشور اول شد و سال ۲۰۰۴ دوباره در دوبی، دکور یک معماری اسلامی را در فستیوال دوبی طراحی کردیم و ۷۵ متر دکور پل خواجو را با ۶۲ مغازه ساختم که به ارائه کالاهای ایرانی در آن جشنواره می‌ پرداختند.

ویژگی اصلی ساخت دکور برای کارهای تلویزیونی و سینمایی چیست؟ با توجه به اینکه برخی‌ها تصور می‌کنند کسی که کار نجاری را انجام می‌دهد حتما می‌تواند دکور ساز خوبی هم باشد. نظر شما در این باره چیست؟

معتقدم دکور سینما با کارهای نجاری یک دنیا فاصله دارد. چون یک دکوراتور فقط نجار نیست بلکه باید آهنگری، نجاری، جوشکاری و دیگر حرفه‌های همسو با کار دکور را به خوبی بلد باشد. بنابراین کار دکور با نجاری متفاوت است. یک دکوراتور باید هر دکوری را که می‌سازد این دکور باید زنده و جان دار باشد و روح دکوراتور باید در کل اثر احساس شود. من به همکاران خودم و جوانانی که با من در کار دکور همکاری می‌کنند همیشه می‌گویم شما به تهیه کننده کار که با شما قرار داد بسته است کاری نداشته باشید که آیا دستمزد خوبی داده یا خیر؟ شما هرگز از کارتان کم نگذارید و کار را به بهترین وجه بسازید. 

وضعیت دکور در کارهای نمایشی مثل تلویزیون و سینما را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ما خوشبختانه اساتید خیلی خوبی در زمینه طراحی و ساخت دکور داریم. ولی واقعیت این است که مواد دکورسازی در ایران خیلی کم است و به روز نیست. خیلی از جا‌ها این خلاقیت بچه‌های دکور ساز است که دکور‌ها رنگ و لعاب بهتری می‌گیرد. من دکور بزرگی مثل حضرت یوسف را ساختیم و اگر متریال‌های بیشتری در اختیار می‌داشتیم حتما نتیجه این کار‌ها بهتر می‌شد. امیدوارم که این مشکل هم به همت مسئولین مرتبط با این حرفه هر چه زود‌تر مرتفع گردد. سینما، تلویزیون و تا‌تر یک «هنرصنعت» است و باید مواد اولیه دکور آن به موقع تامین شود تا ادامه پیدا کند. وقتی که دست و بال تهیه کننده به لحاظ مالی بسته باشد دست ما هم به لحاظ ارائه یک کار خوب وخلاقانه بسته‌تر می‌شود.

 معمولا از کارهایی که انجام دادید راضی بودید؟

من تمام کارهای دکوری را که برای سینما کار کردم حتما سناریوی آن را مطالعه کردم و بعد پذیرفتم. اینکه کارگردان اثر چه کسی باشد؟ حتما برای من مهم بوده است. من در مورد همه کارهایی که انجام دادم نظر مساعدی داشتم و خوشبختانه سر بلند هم بودم. یعنی هیچ کاری نبوده که من بعد از ساخت آن از طراحی آن پیشمان شده باشم. من برای ساخت دکور فیلم سینمایی «بدوک» ساخته آقای مجید مجیدی در آن زمان فقط ۷۵ هزار تومان دستمزد دریافت کردم در حالی که من قبل ازاینکه کار دکور بدوک را بپذیریم در میراث فرهنگی برای ساخت دکوری پیشنهاد کار داشتم که نزدیک به ۲ میلیون تومان دستمزد می‌دادند اما چون سینما همیشه دغدغه من بوده این کار را قبول کردم.

از میان دکورهایی که ساختید آیا به یاد دارید که کدام دکور سخت‌تر بوده است؟

معتقدم برای کسی که عاشق کارش است هیچ کاری سخت نیست. اگر با عشق کار کنید هرگز سختی کار را احساس نمی‌کنید. اگر چه که این کار‌ها کم خوابی و بی‌خوابی و دیر رسیدن متریال و صد‌ها مشکل دارد.

معمولا در کار‌ها طراحی را هم قبول می‌کنید یا فقط مجری هستید؟

سعی می‌کنم همیشه مجری طرح باشم. البته موردهایی بوده که من در برخی از کار‌ها طراحی هم کردم مثل طراحی دکور جشنواره دوبی اما من همیشه سعی می‌کنم که یک مجری خوب باشم. من از‌‌ همان روزهای اول که طراحی دکور در روی کاغذ انجام می‌شود و من آن را می‌بینم می‌توانم کار را تشخیص بدهم و برای همین ممکن است پیشنهادهایی برای بهتر شدن کار داشته باشم..

شما با تهیه کنندگان زیادی کار کردید. نگاه آنان به دکور چگونه بوده است؟ آیا نگاه باری به هر جهت به دکور داشتند یا یک نگاه تخصصی؟

از صمیم قلبم می‌گویم من با اکثر کسانی که کار کردم دغدغه دکور داشتند و به این نتیجه رسیدند که باید برای دکور هزینه کنند. البته ملاحظاتی هم به لحاظ هزینه داشتند.

آیا دستمزد کار دکور با دیگر هزینه‌های فیلم که روز به روز افزایش پیدا می‌کند تناسبی داشته است؟

متاسفانه دستمزدهای دکور با دیگر هزینه‌ها هماهنگی نداشته است. در مجموع، دستمزد بچه‌های دکور، منصفانه نبوده است. این درحالی است که تا زمانی که دکور یک کار ساخته نشود هیچ اتفاق هنری برای آن کار رخ نخواهد داد. مثلا من برای ساخت دکور فیلم «عشق تعطیل نیست»، عاشقانه کار کردیم اما آن دستمزدی که لایق زحمت ما بود پرداخت نگردید.

گفتگو از: مجید معافی