نگاهی به فیلم تازه نرگس آبیار؛
«شیار 143» مستندی از زندگی است
«شیار ۱۴۳» مسیری است که می‌تواند قدری خاکریزیهای فرعی که توسط برخی از فیلمسازان برای خارج شدن سینمای ایران از ریل اصلی ایجاد شده را همواره سازد.
تاريخ : چهارشنبه ۷ اسفند ۱۳۹۲ ساعت ۱۲:۲۸
فیلم سینمایی «شیار ۱۴۳» توانست شیارهای جشنواره فیلم امسال را به خوبی پرُ کند. سینمای ایران شیارهای زیادی دارد که به درستی کَنده نشده است و بیشتر به چاله تبدیل شده است تا شیار. این سینما، علی رغم تلاش‌هایی که از سوی سینماگران انجام شده نتوانسته شیارهای درست و درمانی را برای حرکت به سمت و سوی سینمای ارزشی حفر کند. شیارهایی همچون سینمای شبه روشنفکری، جشنواره پسند؛ شیارهایی با تم خیانت زن و شوهر و ده‌ها شیارهای دیگر که در دهه‌های اخیر، دامان گیر سینمای بی‌نوا ایران شده نتوانسته خون سالم را به رگ‌های این سینما واریز کند. اگر چه فیلم‌های دفاع مقدس - به جز برخی از آنان – خون تازه‌ای بود که وارد شاهرگ این سینما شدند اما فیلم «شیار ۱۴۳» فیلم آبرومندی است که الحق برای سینمای امروز ایران لازم و ضروری بود. این فیلم آنچنان مورد توجه منتقدین و مردم قرار گرفت که فیلمسازی همچون ابراهیم حاتمی کیا با وجودی که خودش امسال در جشنواره فیلم فجر فیلم «چ» را در بخش مسابقه داشت - که یکی از فیلم‌های خوب و مطرح جشنواره فیلم فجر امسال بود – تمام قد از این فیلم دفاع کرد و به نوعی خودش را خرج این فیلم کرد و شاید بی‌جهت نبود که داوران به دلیل همین اعتراض‌هایی که وی نسبت به هیات انتخاب داشت فیلمش را مورد بی‌مهری قرار دادند.
اما چرا فیلم «شیار ۱۴۳» از یک فیلمساز اولی و از یک بانوی فیلمساز، فیلم خوبی است؟ شاید یکی از امتیازهای این فیلم، سابقه کارگردان است که هم رمان نویس بوده و هم اینکه مستند ساز خوبی است. «نرگس آبیار» با سبقه مستند سازی و قصه گویی که دارد قصه فیلمش را خیلی خوب، صمیمی و بدون هیچ غل و غشی تعریف می‌کند. اداهای هنری و روشنفکری در نمی‌آورد و ماهیت و اصل زندگی را با همه زیرو بم‌های مستند گونه‌اش را به خوبی در غالب یک داستان روایت می‌کند و نشان می‌دهد که اشراف کاملی نسبت به این سوژه و مادران شهید دارد. یکی از فاکتورهای مثبت فیلمسازان مستند، تحقیق و پژوهش و به اصطلاح با دست پُر وارد صحنه شدن است که در این فیلم به خوبی احساس می‌شود. به احتمال قوی، نرگس آبیار در کارهای مستندِ گذشته خود، به این سوژه رسیده بوده و شاید هم فیلم‌های مستندی در این زمینه یا حول و حوش این سوژه داشته است اما اصل ماجرا را برای ساخت یک فیلم سینمایی در آب نمک گذاشته است تا سر به زنگ‌ها رو کند و چه زمانی بهتر از الان؛ بویژه در میان انبوه فیلم‌های کم مخاطب جشنواره فیلم امسال.
در فیلم «شیار ۱۴۳» مخاطب شاهد تصویری از مادر شهیدی است که هیچ خدشه‌ای به این تصاویر وارد نیست. با توجه به اینکه معمولا در هر فیلمی که به خانواده شهدا مرتبط می‌شود صدای برخی از این عزیزان به نشانه اعتراض بلند می‌شود. در کلیت ماجرا، هیچ یک از خانواده‌های محترم شهدا و بویژه مادران شهید نسبت به این تصویری که ما از مادر شهید در فیلم می‌بینیم اعتراض و گلایه‌ای نداشتند و این حاکی از آن است که این کارگردان به اندازه کافی، دست به قلم بوده و سوابق رمان نویسی و مستند سازی‌اش کمک شایانی به خلق این اثرداشته و موضوع را در حد اعلا می‌شناخته و تحقیقات کافی داشته است. البته این ویژگی بیشتر کارگردانان موفق سینمای ایران است. خودِ ابراهیم حاتمی کیا نیز از همین جنس است. از رموز موفقیت این فیلمساز این است که ایشان از بچه‌های روایت فتح بوده و قبل از اینکه وارد کار فیلمسازی شود - به توصیه شهید آوینی - فیلمبردار اتفاقات جبهه و پشت جبهه بوده است یا مرحوم رسول ملا قلی‌پور .
«شیار ۱۴۳» مسیری است که می‌تواند قدری خاکریزیهای فرعی را که توسط برخی از فیلمسازان برای خارج شدن سینمای ایران از ریل اصلی ایجاد شده را همواره سازد. سینمای ایران به چنین شیارهای عمیقی -۱۴۳- نیازمند است. شیارهایی که می‌تواند از جنس دیگر اما مماس با شیار ۱۴۳ باشد.
