هنر نیوز - رونمایی از کتاب «التفهیم لاوائل صناعة التنجیم»

با سخنرانی رضا داوری اردکانی،اسحاق صلاحی و....

رونمایی از کتاب «التفهیم لاوائل صناعة التنجیم»

محمد رجبی، اسحاق صلاحی، محمدرضا سعیدآبادی، مستکین، رضا داوری اردکانی و فتح‌الله مجتبایی در مراسم رونمایی از کتاب «التفهیم لاوائل صناعة التنجیم» سخنرانی می‌کنند.

به گزارش هنرنیوز، مراسم رونمایی کتاب «التفهیم لاوائل صناعه التنجیم» به مناسبت ثبت نسخه‌ی خطی کتابخانه‌، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در حافظه جهانی یونسکو با سخنرانی محمد رجبی رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، اسحاق صلاحی رئیس کتابخانه ملی، محمدرضا سعیدآبادی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو، مستکین معاون فرهنگی یونسکو، رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم و فتح‌اله مجتبایی روز شنبه 27 مهر ماه در سالن مشروطه کتابخانه مجلس برگزار می‌شود. مراسم رونمایی از «التفهیم لاوائل صناعه التنجیم» نسخه‌ی خطی کتابخانه‌ مجلس که در کمیته حافظه جهانی وابسته به سازمان علمی‌فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به ثبت جهانی رسید از ساعت 14 الی 17 از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود. نسخه التفهیم موجود در کتابخانه مجلس به سال 537 قمری کتابت شده و در حقیقت قدیمی‌ترین و سالم‌ترین نسخه موجود از التفهیم بیرونی است که در سال 1316 توسط مدیران وقت کتابخانه مجلس خریداری شده است. این نسخه با 246 برگ، 492 صفحه، هر صفحه 15 سطر، به خط نسخ با کتابت محمدبن‌جورابی در تاریخ روز پنجشنبه ششم صفر سال 538 ق، بر روی کاغذ ریحانی با جلد تیماج سرخ ضربدار، به ابعاد 25*5/19، به شمارة ثبت 2132 در مخزن خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران نگهداری می‌شود. اصالت و اعتبار این اثر را نسخه‌شناسان و صاحب‌نظرانی برجسته مانند استاد همایی، استاد نفیسی و استاد حائری تایید کرده‌اند. کتاب التفهیم لاوائل صناعة التنجیم تنها نوشته فارسی ابوریحان محمد بن احمد بیرونی خوارزمی (362-440ق) است. اصالت و اعتبار این اثر را نسخه شناسان و صاحبنظرانی برجسته مانند استاد همایی، استاد نفیسی و استاد حائری تایید کرده‌اند. نسخه دارای نام کاتب (به قلم محمد بن جورابی) و تاریخ دقیق کتابت (در تاریخ یوم الخمیس السادس من صفر سنه ثمان و ثلثین و خمس) است. همچنین ویژگیهای ظاهری نسخه اعم از رسم الخط و جنس کاغذ همگی بر اصالت نسخه دلالت می‌کند. به گفته جلال‌الدین همایی این کتاب معتبرترین سند قدیم علمی و ادبی فارسی بعد از اسلام، و صحیح‌ترین مأخذ چند شعبه از فنون ریاضی از بزرگترین استادان فن، و گرانبهاترین گنجینه انباشته از لغات و اصطلاحات و تعبیرات کهنه و اصیل فارسی است و به ویژه درباره تاریخ و آداب و رسوم و ایام معروفه و طرز گاه شماری ایرانیان مطالب مهمی دارد که جز در آثار ابوریحان یافته نمی شود... و در میان کتب موجود نثر فارسی کتابی که دارای چند خصیصه قدمت و صحت و جامعیت و بلاغت ادبی باشد به جز کتاب التفهیم سراغ نداریم. این کتاب به درخواست ریحانه بنت الحسین (یا الحسن) خوارزمی برای آموزش چهار علم اصلی یعنی هندسه و حساب و هیئت و احکام نجوم و یک فن فرعی عملی یعنی اسطرلاب به نوآموزان تالیف شده است. کار خریداری و قیمت گذاری برای این نسخه در چهارمین جلسه شورای کتابخانه در عصر روز یکشنبه 23 آبان 1316ش انجام شد. در این جلسه که با حضور محمدعلی فروغی (ذکاءالملک)، ابراهیم حکیم الملک، مرآة الممالک، دکتر قاسم غنی، مخبر فرهمند، محمدعلی تربیت و یوسف اعتصامی (اعتصام الملک) منعقد شده بود تصویب شد نسخه التفهیم به قیمت 200 تومان خریداری شود. این نسخه در تاریخ 22 بهمن 1388 به شماره 1012 در فهرست آثار حافظه جهانی ایران به ثبت رسید. همچنین در خرداد 1390 این نسخه در فهرست آثار حافظه جهانی یونسکو ثبت شده است.