هنر نیوز - ضرورت اجرایی کردن قوانین ممنوعیت خروج اشیای تاریخی

ضرورت اجرایی کردن قوانین ممنوعیت خروج اشیای تاریخی

جلیل گلشن با اشاره به اینکه ایران 5 سال پس از تصویب کنوانسیون منع صدور، ورود و انتقال غیرقانونی مالکیت اموال فرهنگی مصوب در سال 1970 به عضویت آن درآمده، تاکید کرد : مهم نیست ایران چندمین کشور دارنده آثار است، بلکه با توجه به عضویت در این کنواسیون باید دید ایران چقدر از این فرصت بین المللی برای جلوگیری از غارت اموال بهره برده و آن را اجرایی کرده است .

به گزارش هنرنیوز، نشست آموزشی کنوانسیون منع صدور و ورود و انتقال غیرقانونی مالکیت اموال فرهنگی 1970 به مناسبت چهلمین سال تصویب این کنوانسیون دوشنبه (26اردیبهشت ) با حضور جلیل گلشن- پژوهشگر و محقق در حوزه میراث فرهنگی- و تیموتی کورتیس -رئیس برنامه‌های فرهنگی دفتر یونسکو در بانکوک -در مقر کمیسیون ملی یونسکو در ایران برگزار شد.
جلیل گلشن در این نشست گفت: ایران از قدیمی ترین سرزمینهایی است که براساس مدارک موجود، بشر در آن استقرار یافته ، اما همواره آثاری که از گذشته ‌ی آن به جا مانده ، مورد دخل و تصرف بسیار قرار گرفته است.
وی افزود :بنابراین قوانین و کنوانیسون های مرتبط با این موضوع می تواند فرصتی بین المللی برای جلوگیری از سرقت آثار از ایران و کشورهایی که صاحب اموال تاریخی اند، باشد، تا به کمک آنها بتوان اموال مسروقه را به سرزمینهای اصلی باز گرداند.
این محقق اعلام کرد : براساس این کنواسیون کشورهای عضو متعهد می شوند از ورود اثر فرهنگی سرقت شده از یک کشور عضو دیگر کنوانسیون جلوگیری کنند، همچنین تلاش نمایند تا آثار فرهنگی خود را که پس از امضاء این کنوانسیون به صورت غیر قانونی از کشور خارج شده، باز پس گیرند.
گلشن اضافه کرد :تا این لحظه 5-6 کنواسیون در مورد میراث فرهنگی به تصویب رسیده که آخرین آنها باستان‌شناسی زیر آب و میراث معنوی است.
وی با اشاره به اینکه دو وظیفه اصلی یونسکو حفظ صلح جهانی و رفاه همگانی است ، یاد آور شد : از قرن 16 به بعد که بر اثر جنگ‌های پیش می‌آمده، آثار تاریخی اعم از منقول و غیرمنقول در جنگ مورد تخریب یا تصرف کشورهای فاتح قرار می‌گیرند ، دانشمندان به دنبال راهکاری برای جلوگیری از این معضلات بودند که منجر به تصویب کنوانسیون 1954 با هدف جلوگیری از تخریب اشیاء فرهنگی در جنگ‌ها شد .بعد از آن در سال 1970، کنوانسیون منع صدور و ورود و انتقال غیرقانونی مالکیت اموال فرهنگی به تصویب رسید .
گلشن تصریح کرد : کنوانسیون فقط آثاری را که بعد از آن از کشور مذکور خارج شده ، شامل می‌شود و آثار قبل از آن معاهده، مشمول این کنوانسیون نمی‌شوند.
وی ادامه داد : تا کنون دو سوم کشورهای جهان یعنی 120 کشور عضو کنوانسیون شده‌اند اما رغبت به عضویت با روند کندی پیش می‌رود به طوری که از سال 2008 تا 2010 دو کشور به عضویت درآمدند.
رییس سابق موزه ملی اظهار کرد : کنوانسیون به این دلیل به تصویب می‌رسد که کشورهای عضو ورود ، صدور و انتقال غیر قانونی مالکیت اثر فرهنگی را یکی از علل اساسی فقر میراث فرهنگی کشورهای مبداء اثر و همکاری بین المللی را یکی از موثرتری شیوه‌های محافظت از آثار فرهنگی هر کشور در برابر کلیه خطرات ناشی از آنها می‌دانند.
گلشن اضافه کرد : به همین منظور کشورهای عضو با هر وسیله ای که در اختیار دارند و با متوقف کردن این اعمال و کمک به جبران خسارت با این حرکت مقابله می کنند، پس ورود و صدور آثار فرهنگی که بر خلاف مقررات این کنوانسیون توسط کشورهای عضو انجام شود، غیر قانونی است.
وی خاطر نشان کرد : زمانی آثار ارزش واقعی خود را حفظ می کنند که در مکان اصلی خودشان باشند ، در غیر این صورت هویت اصلی خود را ندارند.
گلشن از دیگر اهداف کنوانسیون منع صدور و خروج آثار به صورت غیرقانونی را ایجاد تفاهم بین کشورها و صلح همگانی دانست که خواست سازمان‌ بین‌الملل و کشورها است .

گلشن بیان کرد: در این کنوانسیون آثار فرهنگی به معنای اثری با موضوع مذهبی یا غیر مذهبی است که اهمیت آن از دیدگاه باستان شناسی ماقبل تاریخ، تاریخی، ادبی، هنری یا علمی هر کشور مشخص شده است.

وی با اشاره به اینکه یکی از این انواع آثار فرهنگی ،مجموعه ها و نمونه های نادر جانوری ، گیاهی، معدنی ، کالبدی و اشیای واجد اهمیت دیرینه شناختی است ، گفت : ما در این زمینه خیلی فعال نیستیم . باید مجمعی متشکل از دستگاه‌های مربوطه گزارش عملکرد سالیانه خود را به یک مرکز که به نظرم بهترین آنها یونسکو است ،بدهند.
گلشن با انتقاد ازاینکه ایران در طول تاریخ صاحب علوم مختلف بوده و 5 هزار سال قبل عمل جراحی مغز و جمجمه در ایران انجام شده ، اظهار کرد : آثار مربوط به تاریخ ، علوم و فنون ، تاریخ نظامی و اجتماعی ، زندگی رهبران ، اندیشمندان ، دانشمندان ، هنرمندان و رویدادهای حائز اهمیت ملی هم شامل آثار فرهنگی هستند ،اما ما در رابطه با مسائل علوم مختلف ضعیف عمل کردیم . ما چند موزه در این زمینه داریم؟
وی تشریح کرد: در اولین قانون سال1309 که در مورد آثار تاریخی به تصویب رسید، ثبت کلیه آثار تاریخی صنعتی ، اماکن و ابنیه را داریم که اولین قانون مدون ایران در مورد میراث فرهنگی است. کدام موزه صنعتی در کشور ما دایر است ؟ از زمان صدور این قانون تا زمان حاضر چند موزه صنعتی در ایران ساخته شده است؟
این پژوهشگر بیان کرد : هرگز به آثارمان نگاه صنعتی نداشتیم و همه اشیاء تاریخی را با دید فرهنگی نگرسته‌ایم، در صورتی که همان مته‌ای که با آن سفال را در چندین هزار سال قبل بند می‌زدند یک ابزار صنعتی است .
گلشن با تاکید بر اینکه ایران به دلیل آسیبهای زیادی که از سرقت آثار دیده یکی از اعضای این کنوانسیون است، افزود: ما از نظر قوانین چه در کنوانسیون و چه در داخل کشور هیچ کمبودی نداریم متنها باید به آن قوانین عمل کنیم تا بتوانیم از خروج غیرقانونی آثار جلوگیری کنیم.

وی با انتقاد از اینکه بسیاری از قوانین مصوب در ایران اجرا نمی شوند، گفت: برخلاف مصوبه ای که مجلس در سال 58 درباره ممنوعیت فروش و حتی تبلیغ دستگاههای فلزیاب به تصویب رسانده بود اکنون مشاهده می کنیم به صورت کاملا واضح این دستگاهها که متخلفان از آن برای پیدا کردن گنج استفاده می کنند، روی در و دیوار شهر تبلیغ می شوند.
در ادامه گلشن به تشریح ضرورت ایجاد و به روز کردن فهرست ملی آثار حائز اهمیت فرهنگی دولتی و خصوصی ، برمبنای فهرست ملی آثار محافظت شده پرداخت .
وی تاکید کرد : هنوز دولت نمی داند در مراکز مانند فرهنگستان هنر، سفارت خانه ها و یا سازمانها چه آثار تاریخی وجود دارد درحالی که باید فهرستی از اشیای تاریخی موجود را تهیه می کرد.
گلشن به قانون مصوب جمع آوری ماشینهای قدیمی سازمانها اشاره کرد و گفت: در این قانون می بایست خودورهای قدیمی در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار می گرفت تا این سازمان موزه ای از این خودروها تشکیل دهد درحالی که به این قانون توجهی نشد.
در این نشست کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، مرکز پژوهش‌های مجلس، ایکوموس ایران، دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی، پلیس بین‌الملل، سازمان گمرک فرهنگستان هنر و فعالان میراث فرهنگی حضور داشتند.