هنر نیوز - تعلیق و روایت تجربی «آسمان هشتم» را دوست دارم // حس می‌کنم برخی مواقع باید چراغ خاموش حرکت کرد

کارگردان «آسمان هشتم» در گفتگوی مشروح با هنرنیوز؛

تعلیق و روایت تجربی «آسمان هشتم» را دوست دارم // حس می‌کنم برخی مواقع باید چراغ خاموش حرکت کرد

کارگردان «آسمان هشتم» با نزدیک شدن جشنواره فیلم فجر در گفتگویی از دغدغه اش در مورد فیلم تازه ای که ساخته سخن گفت و تاکید کرد که تعلیق و روایت تجربی «آسمان هشتم» را دوست دارد.

با نزدیک شدن جشنواره فیلم فجر و حضور فیلمهایی چون «آسمان هشتم» به کارگردانی حسن نجفی، در این رویداد مهم سینمایی کشور؛ خبرنگار سینمایی هنرنیوز به گفت و گو با این کارگردان پرداخته است که حاصل این گفت و گو را در زیر می خوانید:

هنرنیوز: ایده فیلم «آسمان هشتم» چگونه به ذهن شما رسید؟
هر ایرانی در آلبوم عکس‌‌های خانوادگی خود عکس‌هایی از حرم امام رضا(ع) دارد و با دیدن این عکس‌‌ها نوستالژی خاصی در انسان به وجود می‌آید. ایده‌های اولیه «آسمان هشتم» این چنین در من شکل گرفت و اتودهای اولیه کار را بدین صورت زدم و در طول 15 الی 20 روز کل کار منسجم شد. «آسمان هشتم» جزو کارهایی بود که فوری چاپ شد و این اتفاق خوبی بود برای ساخت فیلم از روی این کار روند جذب سرمایه آغاز شد و یک بار قرعه به اسم غلامرضا موسوی افتاد اما نهایتا با آقای شورجه کار کردیم.

هنرنیوز: از « جمال شورجه» نام بردید، تجربه همکاری با شورجه به عنوان تهیه کننده کار چگونه بود؟
یک سری افراد در سینمای ایران وجود دارند که متعلق به من یا دیگری نیستند؛ بلکه این افراد سرمایه های ملی هستند. شورجه انسان شریفی است و من دوستش دارم؛ اگر کاری با اعتقادش همراهی داشته باشد برای انجام دادن آن بسیار جدی و پیگیر است. برخی تصور می‌کنند یک سری چهره‌ها جدی و بسته هستند بر خلاف این تصور شورجه بسیار باز و منطقی عمل می‌کند و تا آنجا که من در جریانم اکثر اهالی سینمای ایران تصور خوبی از این شخص دارند.

هنرنیوز: تجربه ساخت فیلم با بازیگران غیر ایرانی و در فضایی متفاوت با فرهنگ ایرانی چگونه بود؟
تجربه این کار مثل کار قبلی من؛ از این جهت خوب بود که به من کمک کرد تا یک مقدار به ظرفیت‌های فرهنگی منطقه‌ای نزدیک شدم. هدف من در « آسمان هشتم» و « سهم گمشده» کشف همین ظرفیت‌های منظقه‌ای و کمک به سینمای بومی بود. در زبان آذری ظرفیت‌های داستان‌گویی بسیار خوبی وجود دارد و زمانی که برای ساخت فیلم به باکو رفتم متوجه شدم اشتراکات حسی و عاطفی خوبی بین مردم ایران و آن منطقه وجود دارد. به این دلیل احتمالاً فیلم بعدی هم در این فضا ساخته می شود که با دو فیلم قبلی یک سه گانه را تشکیل می‌دهد که شامل آمدن از باکو به ایران، اتفاقاتی که در ایران می افتد و نهایتا رجعت به باکو است.

هنرنیوز: بسیاری از سایت‌ها فیلم شما را در ژانر اجتماعی معرفی کرده بودند؛ با توجه به این که اتفاقاتی که در این فیلم می‌افتد مربوط به حرم امام رضا(ع) و اعتقادات مذهبی است، شما این فیلم را متعلق به چه ژانری می‌دانید؟
همچنان که سیاست در تمامی ابعاد زندگی ما تنیده شده است، مذهب هم تمامی ابعاد زندگی ما را فرا گرفته. اگر از دید معناگرایانه نگاه کنیم این فیلم یک فیلک دینی است؛ اما اگر به لحاظ روابط انسانها با یکدیگر در این فیلم نگاه کنیم می توانیم « آسمان هشتم» را در ژانر اجتماعی قرار دهیم. در هر حال این مرزبندی ها برای من اهمیتی نداشته و ندارد.

هنرنیوز: مشکل زبان را در حین ساخت و در زمان اجرا چگونه حل کردید؟
در «سهم گمشده» که زبان کار کلاً آذری بود و من دوست داشتم به همین صورت در جشنواره پخش شود ، ضربه این کار را هم خوردم؛ اما چون به کاری که می‌کنم اعتقاد دارم ایستادگی کردم. این که زیرنویس بتواند منجر به جذب مخاطب شود از نظر من صحیح نیست و بسیاری از عناصر جانبی در هنگام پخش و برای جذب مخاطب موثر است. راجع به موفقیت گیشه‌ای یک فیلم به این راحتی‌‌‌ها نمی‌شود صحبت کرد. در‌«‌آسمان هشتم» قسمت اعظم کار فارسی است.

هنرنیوز: از دید شما به عنوان کارگردان «آسمان هشتم» ویژگی های مثبت این فیلم چیست؟
قسمت هایی از فیلم به شدت ملودرام است و تصور می‌کنم لحظات خوبی به لحاظ حسی در این فیلم به وجود آمده است . تعلیق فیلم خوب است و به گونه‌ای یک روایت تجربی‌ست. از نظر من این کار یا به شدت من را زمین می زند یا به شدت مرا به موفقیت نزدیک می‌کند.

هنرنیوز: فکر می کنید اگر متولد جای دیگری بودید که بحث های قومیتی در ارتباط با آن مطرح نبود باز هم در این فضا فیلم می ساختید؟
متولد هر جایی که بودم ظرفیت‌های منطقه‌ای همان منطقه را به تصویر می‌کشیدم. چیزهایی است که اگر زبان ترجمان آن را به کار بگیریم چیز جالبی از آب در نمی‌آید. من می‌خواهم داستان خودم را بگویم باید زبان خودم را به کار گیرم. اگر همه انسان‌ها داستان خودشان را به کار بگیرند سینمای ما بسیار زیبا می‌شود. وقتی کلیت سینما به سمت یک داستان و تک صدایی برود، مدام یک داستان تکرار می‌شود. من زیبایی را که لالایی یک مادر ترک برای فرزندش می‌خواند تنها با قابلیت‌های آن زبان می‌توانم نمایش بدهم. ایران ما دارای تنوع های اقلیمی، فرهنگی و زبانی بسیار زیادی است که ما این تنوع را ندیدم و به آن جفا کردیم. این تنوع یک فرصت است که با نادیده انگاشتن به یک تهدید تبدیل می‌شود. به این تنوع پرداخته نمی‌شود مگر در برنامه‌های استانی. در این برنامه‌ها هم زمانی که بحث زبان مطرح می‌شود آن را در حد یک سرگرمی پایین می آورند. تا جایی و تا حدی وظیفه من است که راجع به این تنوع‌ها و راجع به زبان مادری‌ام سخن بگویم از یک حدی که تجاوز کند این توهم به وجود می‌آید که من تفکرات«پان ترکیسم» دارم. بیش از این وظیفه سیاستگذاران فرهنگی است. اگر به این سمت و سو پیش برویم از تنگنای فیلمنامه و داستان نیز نجات می یابیم.

هنرنیوز: نویسندگی، تئاتر و کارگردانی حضور این سه فعالیت در سابقه هنری شما چه نقاط مثبتی را به وجود می آورد؟
این سه فعالیت در کنار هم مکمل یکدیگرند و منافاتی با یکدیگر ندارند؛ اما در کلیت زبان خاص خود را دارند. اگر اصول کلی هر کاری را یاد بگیریم برای حضور در رشته‌های مختلف مشکلی پیش نمی‌آید. من خیلی از چیزها را از تئاتر یاد گرفتم به سینما بردم. بله اگر شما اصول یک کار را ندانید، این امور با یگدیگر تداخل می یابند و مزاحم یکدیگر می شوند.

هنرنیوز: آیا جهت و سمت و سوی فعالیت‌‌های شما و حضور این سه رشته در کنار هم برنامه‌ریزی شده است؟
من یک حرکت منظم را در زندگی‌ام پی گرفته‌ام و همواره چشم انداز آینده را امروز مقابل چشمانم ترسیم می‌کردم. من می‌دانم امسال تحت هر شرایطی باید فیلم بسازم، هر کار جانبی دیگری هم که داشته باشم باید این که را به انجام برسانم. این مسئله هم به این دلیل است که همواره با دانشجویان و هنرمندانی سر و کار داشته‌ام که حکم راهنما را برای آنها داشته‌ام و اگر خودم نتوانم حرکت منظمی داشته باشم نمی‌توانم راهنمای خوبی برای آنها باشم.
هنرنیوز: و سخن آخر؟
حس می‌کنم در ایران برخی مواقع باید چراغ خاموش حرکت کرد. در ایران باید خیلی مراقب افراد دلسوزی که با تمام وجود کار می‌کنند بود و متاسفانه کسی نیست که از دست افراد مراقبت کند. در نظر بگیرید فردی منشأ یک جریان می‌شود و با عناد تعدادی با آن فرد کل آن جریان تعطیل می شود‌، در نظر نمی‌گیرند که برای فردی که توانسته منشأ یک جریان شود در این مملکت وقت و انرژی صرف شده و سرمایه گذاری شده است، این از نظر من حزن انگیز است.