هنر نیوز - سنگ کوهت درّ و گهر است

نادر صنعانی کلکسیونر سنگ و گوهر در گفت و گو با هنرنیوز؛

نادر صنعانی گفت: سرمایه گذاری دولت و بخش خصوصی درزمینه استخراج و پرداخت سنگ‌ها باعث می‌شود ما از پایان نفت و گاز نترسیم و با همین سنگها و گوهرها علاوه بر اشتغال زایی، درآمد بالایی را نصیب کشورمان کنیم.

به گزارش «هنرنیوز» ،بعضی جاها شگفتی سازند خودشان، معماریشان، تاریخشان، مکانشان، زمانشان همه و همه شگفتی سازند. برج آزادی هم از این دسته جاهاست. چند وقتیه با دستی که شهرداری به سر و روی خسته و دود خورده‌اش کشیده، با کلاس شده. حالا انگار ابهتش را بیشتر نشان می‌دهد. اگر آلبوم خیلی از ایرانی‌ها را ورق بزنی یک عکس یادگاری ازبرج آزادی دارند، وارد این برج شدم. احتمالا شهروندان زیادی هستند که مثل من با دیدن داخل برج تعجب می‌کنند. یک مجموعه فرهنگی شامل موزه، نگارخانه و... جاهای دیدنی با معماری جالب، توصیه می‌کنم حتما یکبار بروید و با دادن 2 هزار تومان از دیدن زیبایی‌های آن لذت ببرید. قرار ما موزه" سنگ و گوهر" بود که از 26 آذرماه سال 88 در برج آزادی افتتاح شده است. به محض ورود احساس آلیس در سرزمین عجایب را داشتم. در یک کلام افسانه رنگها و سنگها، همان سنگهایی که وقتی بچه بودیم نگاهمان را از لابه لای آبرفت‌های برجا مانده رودخانه خیره می کردیم به آنها و صاف‌ترینشان را برمی‌داشتیم.فقط سنگها نیستند، گوهرها هم در این جمع حضوردارند، گوهرهای خفته در کوه‌ها که دستهای رنگینشان را ازتن کوه و خاک کنده بودند تا بگویند در دل سنگ هم می توان قد برافشاند و یا به قول پروین اعتصامی: بگو این نکته با گوهر فروشان/ که خون خورد و گهر شد سنگ در کان.
نادر صنعانی مشغول صرف نهار است . از فرصت استفاده می کنم تا درموزه‌اش قدم بزنم. تندیس هایی سنگی از حیوانات، اشیا، میوه‌ها و اسطوره های تاریخی ساخته شده از مجموعه ای از فیروزه، عقیق، کریستال، فلوراید، کوارتز صورتی، و... که برخی از آنها از حیث نوع سنگ و کار هنری، فوق‌العاده گرانبها هستند. انگورهای سیاه و سبز که از شدت درخشندگی هوس خوردنشان را می‌کنی، گلدان‌هایی همراه با گلهای سنگی، دلفین، اژدها، و زیورآلات مختلف همراه با توضیحاتی درباره خواص هر یک از سنگها و گوهرها. به تابلوها خوب که دقت می‌کنی تاریخ استفاده سنگها در معماری و تزئین اماکن ایرانی از دوره هخامنشی همراه با شرح حال‌هایی از فعالیت دانشمندان ایرانی مثل جابربن حیان ، ابوریحان بیرونی و ابوالقاسم عبدالله کاشانی در مورد کانیها، سنگها و گوهرها به چشم می خورد. کمی آنطرفتر سنگ"دمانتوئید" تنها سنگی که تلألواش از الماس بیشتر است به رنگ سبز در معرض دید عموم قرار دارد. این سنگ 120 سال پیش در کوه‌های اورال سیبری پیدا شده که برای دومین بار در استان کرمان سنگی از همان جنس و زیباتر از آن کشف شده است.سر را که بر می‌گردانی بیتی از شمس تبریزی بر دیوار است: سنگ از خورشید شد یاقوت و لعل / چشم از خورشید شد مینای چرخ . زیر فیروزه‌ها هم بیتی از جامی خوش درخشیده: در این فیروزه گوهر افکنم دود/ کنم چشم کواکب گریه‌آلود.
به آخر سالن نزدیک می شوم، کیک جواهر نشانی شبیه کیک‌های جشن تولد و عروسی با درخشش و ترکیب سنگ‌های گوناگون جلوه ویژه ای به موزه داده است. کسی می‌گوید: در ساخت و زینت این کیک از بیش از 300 نوع سنگ قیمتی و نیمه قیمتی استفاده شده است. سرم را بر می‌گردانم صنعانی است . مردی 68 ساله با موهای جو گندمی و کم پشت که موهایش را از پشت بسته. یک کهربا اصل به دست دارد و بند عینکش هم از جنس جاسپر است این دو را بعدم می پرسم وقتی که بیشتر از خواص سنگها وگوهر می گوید.
*** سنگی برای تولد
متولد تهران است واهل آذربایجان .تحصیلاتش را تا کارشناسی ارشد رشته عمران در دانشکده فنی وین اتریش گذرانده و حدود چهل سال در آنجا اقامت داشته است .
« حدود 20 سال پیش برای تولدم یک سنگ" آماتیست" هدیه آوردند،خیلی زیبا بود. جزء پر انرژی‌ترین سنگها که مربوط به چاکرای هفتم است (وسط سر که نقطه اتصال انسان با خداوند است) به قول سهراب دچار این سنگ شدم و به مطالعه تاریخ سنگها و انرژی‌هایشان و بعد به جمع آوری سنگها روی آوردم،یک سنگ دو سنگ و همین طور ادامه دادم تا آنجا که برای من عیدی سنگ هدیه می‌آوردند. به دنبال کلکسیون رفتم و سپس به آلمان، آمریکا، هنک کنگ، چین…و تقریبا طی این مدت به بیش از ۵۰ نمایشگاه بین‌المللی در سراسر دنیا سر زدم و سنگها و گوهرها را جمع کردم تا آنجا که در کیک داخل موزه 370 نوع سنگ بکار رفته، در حالی که بزرگترین موزه آلمان 76 نوع سنگ دارد هر چند ممکن است در آنجا سنگی وجود داشته باشد که از کل مجموعه ارزشمندتر باشد.»
*** عاشقانه ی آب
یک دفعه احساس می‌کنی زلزله آمده، سروصدا تمام فضای موزه را پر می‌کند. بوی بازی‌های راه مدرسه با دیدن پسر بچه‌هایی که از سر و کول هم بالا می روند به مشام می رسد. عکس العمل‌هایشان جالب است. با سر وصدا وارد می شوند و با بهت وحیرت ساکت. نمی دانم با وجود چندین راهنما در موزه چرا دوست دارند سوالاتشان را از ما دونفر بپرسند. یکی با قاب عینک صورتی در حالی که دوربینی به دست دارد می گوید: «خانم این دلفینی که پشت سر شما است نوع سنگش یه جوریه که حتما باید تو آب باشه» نگاه می‌کنم یک آبنمای سنگی است. تا می خواهم بگویم راهنما نیستم . سوال بعدی را می پرسد، راستی این فسیل بچه دلفینه که تراشیدند یا سنگه؟صنعانی با صبر و حوصله برایش توضیح می‌دهد خوشحالی را در چشمان کلکسیونر می‌توان دید. با خنده می گوید اینجا شاید یکی از کمتر جاهایی باشد که از کودک 6 ساله تا آدم 60 ساله از آن خوشش می‌آید. صحبتمان به نوع دیدن آدمها می‌رسد،اینکه بعضی از این سنگها را زیاد اطرافمان دیده‌ایم اما هرگز با این دقت به آنها توجه نکردیم.
« آرزویم این است مردم با دیدن موزه، خوب دیدن را یاد بگیرند.هیچ چیز را خداوند بی‌دلیل خلق نکرده آب ، نور، هوا و حتی سنگ . ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند که به ما زندگی ببخشند اما ما انسانها نه بلدیم خوب نفس بکشیم، نه نوررا می فهمیم، نه بلدیم درست آب بخوریم چشممان را روی این همه نعمت می بندیم. انسان می تواند با تمام عناصر طبیعت خودش را درمان کند علاوه بر اینکه از منابع انرژی وخواصشان چه استفاده ها که نمی توان کرد مثلا همین آبی که می خوریم آب هدیه خداوند است باید عاشقش شویم وبا آن حرف بزنیم، آب هم می شنود اوهم حرف می زند این را علم و دین ثابت کرده همانطور که قدیم وقتی می خواستیم آب بخوریم می گفتیم بسم الله یا بر حسین (ع) درود می فرستادیم اینهاهمه یعنی دوستت دارم یعنی برایش آواز می خوانیم با آب باید عشق بازی کرد آب معجزه خداوندی است و داروخانه ی تمام دردها است »
*** با شما نامحرمان ما خاموشیم
صنعانی از سنگها وخواصشان می گوید، اینکه ابوعلی سینا تمام بیماری‌های افسردگی را با سنگ سیتیرن درمان می کرده، و اینکه ما بیشترین عقیق و بهترین فیروزه‌های جهان و بیشترین سنگ فلوریت جهان را داریم که سالانه میلیون ها تن از آن را به عنوان کمک ذوب درکوره‌های ذوب‌آهن و فولاد می‌سوزانیم. به کهربایی که در دست دارد،خیره می‌شوم. کهربا برای بیماری‌های گوارشی مفید است.
«همه ی کشورهای دنیا از فرهنگ بالای گوهر شناسی ، خواص و موارد استفاده آن برخوردارند به غیر از ایران و جالب این جاست که ایران یکی از 5 گلستان (سنگ و گوهر ) دنیا است. بیش از ۶۰۰ نوع سنگ و گوهر قیمتی و تزئینی در جهان شناسایی شده که ایران به تنهایی ۷۰ درصد آنها را در اختیار دارد، اما نه کسی به فکر استخراجشان است و نه می دانند پس از استخراج با آنها چه کنند.خوب این یعنی جمله ذرت عالم در نهان/با تو گویانند روزان و شبان / ما سمیعیم وبصریم وهشیم / با شما نامحرمان ما خامشیم .ما هنوز رشته های گوهرشناسی و تراش سنگ های قیمتی در دانشگاه ها وآموزش مناسب زیرنظر افراد متخصص در مراکز فنی و حرفه ای نداریم. سرمایه گذاری دولت و بخش خصوصی درزمینه استخراج و پرداخت سنگ ها باعث می شود ما از پایان نفت و گاز نترسیم و با همین سنگها و گوهرها علاوه بر اشتغال زایی، درآمد بالایی را نصیب کشورمان کنیم .»
*** شیرجه وسط نقاشی
صنعانی قهرمان شیرجه ایران است. قهرمانی که وقتی در دوازده سالگی یعنی آن هنگام که به علت شغل پدر که آن زمان رئیس برق پالایشگاه نفت بوده و در آبادان زندگی می کرده، در مسابقات شیرجه خردسالان آبادان شرکت می‌کند وبرنده مدال می شود. گرمای طاقت فرسای جنوب از پسرک قهرمانی ساخت که سالها ادامه داشت .او نقاشی را نیزبه همان اندازه دوست داشت و وقتی تابستان‌ها برای فرار از گرما راهی تبریز می‌شدند، نقاشی را نزد باجانلو یکی ازافتخارات آذربایجان وهم‌بازی استاد شهریار یاد گرفت.این علاقه ادامه داشت و او حالا کلکسیونی از نقاشی‌ها جمع آوری کرده که بیشتر آنها را به موزه‌ها فروخته است.
*** سنگها و رنگها
صنعانی ‌می‌گوید:«شهر دودآلود و خسته، زندگی ماشینی و سرعت،کمتر فرصتی را برای دیدن طبیعت باقی می گذارد،اما مسئولین شهری می‌توانند با بکارگیری انواع مختلف سنگها با کمک هنرمندان ضمن ساختن تندیس‌های زیبا از ترکیب‌بندی سنگها در معماری شهری بهترین استفاده را بکنند و نوعی آرامش همراه با شادی را به شهروندان هدیه دهند، می‌توانند انرژی‌های مثبت این عنصر طبیعی و خدادادی را در سطح شهر پراکنده کنند در مترو، پارکها، میادین شهری، مراکز خرید. همه‌ی سنگهای عالم گوهرند و خداوند این نعمت را بر کشور ما ارزانی داشته است.»
من به یاد خبری که خواندم می‌افتم، ما حتی سنگ قبرهایمان را هم از خارج وارد می کنیم. به تخته سنگ تراشیده شده‌ی کنارم دستم نگاه می کنم روی آن نوشته شده‌ای ایران ای مرز پر گهر/ ای خاکت سرچشمه هنر/ سنگ کوهت درو گهر است / خاک دشتت بهتر از زر است
مریم اطیابی