هنر نیوز - گنبد‌های نمکی جاذبه‌های گردشگری مغفول

گنبدهای نمکی یکی از جاذبه‌های گردشگری طبیعی هستند که علاوه بر جذب گردشگر طبیعت می‌توانند گردشگر سلامت را نیز جذب کنند.
به گزارش هنرنیوز،بطور کلی برجستگیهایی که توسط نمک به علت حرکات و بالا آمدن آن ایجاد می‌گردد، گنبد نمکی ( Saltdom ) نامیده می‌شود. بدیهی است اشکال خارجی تمامی گنبدهای نمکی یکسان و یک شکل نبوده و بستگی به سنگهای پوششی آن، فشار درونی و میزان آن دارد. به عبارت دیگر گنبد نمکی عبارت است از ساختمان زمین ‌شناسی گنبدی شکلی که هسته آن از نمک تشکیل شده است.
سطوح گنبد نمکی‌ از لحاظ پوشش گیاهی تقریباٌ در اغلب نقاط به دلیل درصد بالای نمک تهی از هر نوع رویش بوده اما در برخی از نقاط گنبد مناطق بزرگ و کوچک آهکی به چشم می‌خورد که بر روی این سطوح گیاهانی مانند گون، گیشدارا و قیج و همچنین در فصل زمستان و بهار انواع گیاهان یکساله روی سطح آهکی گنبد را پوشانده و زیبایی خاصی را به آن منطقه می‌بخشد.
از نظر حیات وحش به جز چند گونه از مارمولک‌ها و خفاش‌ها که ساکنان دائمی گنبد محسوب می‌شوند، در سطح گنبد جنبنده‌ای دیگر دیده نمی‌شود.
گنبدهای نمکی در سطح وسیعی از ارتفاعات زاگرس و ایران مرکزی بوجود آمده است. بطوری که قریب به 114 گنبد نمکی در نواحی جنوب ایران بویژه دراستان‌های هرمزگان و بوشهر دیده می‌شود . گنبدهای نمکی هرمز یکی از مهمترین گنبدهای نمکی ایران است که در خلیج فارس جزایر کوچکی را تشکیل می‌دهد. آب‌هایی که درکوه‌های نمکی جریان دارند فوق اشباع هستند.
گنبدهای نمکی در هر سطح و اندازه‌ای که باشند به دلیل شکل زیبا و رنگین آنها دارای جاذبه‌های گردشگری هستند و دسترسی به این گنبدها هم بسیار آسان است و فقط نیاز به کمی شناخت دارد. در جنوب ایران می‌توانیم گنبد‌های نمکی را ببینیم از آن جمله گنبد نمکی جاسک، گنبد نمکی دارابگرد، گنبد نمکی لارک و گنبدهای نمکی جزیره هرمز که هر کدام به تنهایی جاذبه‌ای منحصر به فرد محسوب می‌شوند.
گنبد نمکی جاسک استان بوشهر که از گنبدهای نمکی جوان دنیاست.هم دارای نمک معدنی و هم نمک طعام است. مسیرهای این گنبد در زمستان به دلیل بارندگی دارای آب شور جاری و در تابستان به دلیل گرمای زیاد، آب‌ها شروع به بلور بستن می‌کند، به گونه‌ای که آب در زیر نمک‌های بلور بسته جریان دارد و به راحتی می‌توان روی آنها پیاده‌روی کرد.
گنبد نمکی گنخک شهرستان دشتی نیز روبروی روستای گنخک در شهرستان دشتی و در فاصله 144 کیلومتری جنوب شرق بندر بوشهر و در فاصله 55 کلیومتری شهری خورموج و 10 کیلومتری کاکی قرار دارد و یکی از بزرگترین، فعالترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران است .قله این کوه نمکی 1350 متر از دشت اطراف خود بالاتر است. این کوه 12 کیلومتر درازا و.5/4 کیلومتر پهنا دارد..رنگ سفید نمک‌های طعام گنبد به منطقه جلوه‌ای زیبا بخشیده است به نحوی که از جاده کنگان – بوشهر به صورت یک کوه برفی زیبایی در بخش شرقی دشت برهنه ظاهر شده است. یخچال‌های نمکی در ناحیه شمال غربی گنبد به وضوح دیده می‌شود این یخچال‌ها که حاصل حرکت ثقلی توده‌های نمکی در جهت شیب زمین است در حاشیه کناره گنبد تشکیل می‌گردد و به دلیل مشابهت آن با یخچالهای یخی بدین نام شهرت یافته است.
آبشارهای زیبای نمکی یکی دیگر از ویژگیهای گردشگری گنبد نمکی دشتی است. این آبشارها که مسیر طبیعی جریان آب گنبد بوده است در فصول کم آبی به واسطه تبخیر کامل آب بلورهای زیبای نمکی ضخیمی در جهت جریان و بویژه در مسیر آبشارها ایجاد شده است و منظره تماشایی آبشار نمکی را ایجاد نموده است. این پدیده در اوسط بهار تا تابستان و پاییز دیده می‌شود. غارهای نمکی که بر اثر انحلال رسوبات نمکی ایجاد می‌شوند، در جای جای گنبد دیده می‌شود. در بخش‌های داخلی این غارها بلورهای نمکی به صورت استلاگمیت و استلاکتیک جلوه‌ای دیدنی به غارها بخشیده است. تنوع رنگ نمک‌های صنعتی گنبد شگفت‌انگیز است. رنگ‌های متنوع قرمز، قهوه‌ای، سفید، زرد، سیاه و نارنجی نمک‌ها یکی از ویژگی‌های گنبد نمکی گنخک شهرستان تاریخی دشتی است.
از جمله گنبدهایی که ارزش گردشگری دارند گنبد نمکی جزیره لارک در 35 کیلومتری جنوب شرق بندرعباس است که از تنوع رنگ زیادی برخوردار می‌باشد.گنبد نمکی داربگرد یا داربجرد در وسط دشت سرسبز و پهناور داراب سر از خاک برآورده است. این کوه نمکی مرکز شهرستان باستانی داربگرد است که دیواری حلقوی آن را در بر گرفته است. این مجموعه گردشگری باستان- زمین شناسی کم نظیر یکی از جمله آثار جذاب، دیدنی و تماشایی حوزه زاگرس در استان فارس است. آنچه ارزش و اهمیت اثر ژئوتوریستی گنبد نمکی دارابگرد را دو چندان می کند و آن را بر دیگر گنبدهای پهنه زاگرس برتری می‌بخشد، آن است که این گنبد در بستر و مرکز شهر قدیمی واقع شده است. این گنبد نمکی علاوه بر سرنوشت و سن زمین شناسی ،در طول عمر خود یک سرنوشت و سابقه تاریخی نیز کسب کرده است. به دلایل فوق و دارا بودن امتیازات گردشگری زیر این پدیده نقش ویژه‌ای در صنعت گردشگری زمین‌شناسی برخوردار است.
گنبد نمکی سیاهو در فاصله 19 کیلومتری محور بندرعباس –سیرجان و در 75 کیلومتری شمال خاوری بندرعباس قرار دارد. در فاصله 3 کیلومتری شمال باختری بخش سیاهو، گنبد نمکی سیاهو واقع شده است و بخش اعظم آن را تشکیل داده است و غارهای نمکی آن بسیار طولانی است. اشکال انحلالی نمک به صورت متنوع در این گنبد ایجاد شده است. گنبد نمکی گچین در خاور روستای گچین در فاصله 50 کیلومتری باختر بندرعباس واقع شده و از لحاظ کانی‌شناسی و سنگ‌شناسی مشابه گنبدهای نمکی هرمز و لارک است.
همچنین در ایران تعداد زیادی از چشمه‌های آب گرم و معدنی در مجاورت گنبدهای نمکی قرار دارند و استفاده از آب این چشمه‌های معدنی به عنوان درمان، سابقه چندهزار ساله دارد. تنفس در فضاهای طبیعی و مصنوعی نمکی که سرشار از عناصر خاصی جهت درمان بیماریهایی چون انواع آلرژی، برونشیت، بیماریهای قلبی، فشارخون، امراض پوستی ، بیماریهای عصبی و غیره هستند به ارزش و اهمیت این پدیده‌های ژئومورفولوژیکی می‌افزاید. این روش درمانی که امروزه مورد توجه محققین زیادی قرار گرفته است تحت عنوان halotherapy معرفی می‌شود. Halos در زبان یونانی به معنی نمک است. استنشاق بخار نمک طبیعی برای بیماریهای تنفسی، از زمان بقراط ( حکیم یونانی ) مرسوم بوده است.میکروکلیمای موجود در غارها، به ویژه در غارهای نمکی ، قابلیت درمانی بالایی دارد.
در حالیکه برخی از کشورها برای ساخت غارهای نمکی مصنوعی و تأمین نمک مورد نیاز، مبالغ زیادی را هزینه می‌کنند، کشور ایران با دارا بودن غارهای نمکی طبیعی و زیبا ، ذخیره نمک بالغ بر یک میلیون تن دارد. تمایز غارهای نمکی ایران که در محدوده خلیج‌فارس قرار دارند، نسبت به سایر کشورها، همجواری با سواحل دریا است که درنتیجه ، برای تنفس بیماران مفیدتر و اثربخشی مربوطه را مضاعف می‌نماید.