هنر نیوز - داوود رشیدی: گاهی در کارگردانی باید دیکتاتور بود

گزارش هنرنیوز از «سمینار چالش بازیگر و کارگردان»؛ /1/

داوود رشیدی: گاهی در کارگردانی باید دیکتاتور بود

داوود رشیدی گفت: گاهی بازیگر نمی‌خواهد گوش کند که کارگردان چه می‌گوید و بازی در می‌آورد، ‌در این موقع باید دیکتاتور بود.
سمینار چالش بازیگر و کارگردان با حضور فاطمه معتمد آریا، بهزاد فراهانی، فرهاد آییش و داوود رشیدی در تالار بتهوون خانه هنرمندان برگزار شد.
رشیدی در این مراسم با اشاره به مطلب فوق گفت: به طور کل دو نوع کارگردانی وجود دارد: اول کارگردانی که حرف خود را مطلق می‌داند و اجازه هیچ خلاقیت و حرکتی را به بازیگر نمی دهد، دوم کارگردانی که اهل تعامل است. من در شیوه کارگردانی تا حدی با بازیگر کنار می‌آیم و از خلاقیت‌ها و بداهه پردازی‌ها در کار در صورتی که به نفع کار باشد، استقبال می‌کنم اما بازیگر قبل از این که در مقابل دیگران خلاقیتی را که در ذهنش متبلور شده است و یا بداهه‌پردازی را که در ذهن دارد اجرا کند باید با من هماهنگ کند، ‌زیرا وقتی که یک کارگردان یک نمایشنامه را برای اجرا در نظر می‌گیرد با آن نمایشنامه حرفی را برای گفتن در نظر گرفته است. اجراهای مختلفی از یک کار انجام می‌شود ،این دیدهای مختلف در اجرا است که این اجراها را متفاوت می‌کند.
وی در ادامه افزود: اما نکته‌ای که در عمل مشاهده می‌شود این است که نوع کارگردانی متناسب با بازیگر و نوع نمایشنامه متفاوت است.گاهی بازیگر خود خلاق است و می‌داند باید چه کاری را انجام دهد اما گاهی بازیگر نمی‌خواهد گوش کند که کارگردان چه می‌گوید و بازی در می‌آورد، ‌در این موقع باید دیکتاتور بود. در ارتباط با نمایشنامه هم باید بگویم من مخالف هر نوع حضور نویسنده در کار هستم زیرا همانطور که گفتم اجراهای متفاوت از یک کار و تفاوتی که این اجراهای متفاوت از متن به نمایش می گذارد ،نشانگر این است که نباید پای نویسنده را در کار به میان کشید. البته این را هم بگویم که این به بدان معنی نیست که در نمایشنامه می‌توان دست برد.
رشیدی بیان کرد: زمانی ما می‌توانیم از خلاقیت در کار بازیگری حرف بزنیم که نقشی را که بر عهده داریم با خود ما تضاد و تفاوت فاحشی نداشته باشد. درست است که کارگردان از بیرون جزئیات کامل‌تری را می‌بیند اما اگر بازیگر نظر متفاوتی داشت تکلیف این چالش چیست؟
در ادامه این مراسم فاطمه معتمد آریا گفت: یک بازیگر باید مثل یک سرباز متفکر مطیع کارگردان باشد. یک بازیگر از یک سو باید یک سرباز مطیع باشد و از سوی دیگر باید فرمانبرداری را از صافی تفکر عبور دهد تا بتواند سرباز نمونه بهتری باشد زیرا اگر فرمانبرداری بدون تفکر باشد این دیگر به معنی انجام وظیفه مطلق است.
وی در ادامه در ارتباط با بروز خلاقیت در کار اجرا گفت: خلاقیت زمانی بروز می‌کند که شما با دانش خود کار انجام دهید. این به معنی تضاد با اطاعت از کارگردان نیست زیرا همانطور که گفتم زمانی که شما یک سرباز وظیفه با تفکر و دانش باشد می داند که یک تفاوت که در واقع وجه امتیاز او است نسبت به سرباز کنار دستی اش دارد.
معتمد آریا در ادامه بیان کرد: نگاه من به کارگردان یک نگاه مطلق است. من زمانی که به عنوان یک بازیگر حضور دارم در نهایت کاری را که کارگردان بخواهد انجام می‌دهم، زیرا بازی بهترین بازیگر بدون هدایت کارگردان هیچ ارزشی ندارد. همه ما بازیگرها در تنهایی خود بهترین‌ها هستیم اما زمانی که در مقابل بازیگران دیگر قرار می‌گیریم باید کسی باشد که بازیگر و کل کار را رهبری کند.
وی در ادامه افزود: من به عنوان یک بازیگر بیش از یک بار با یک کارگردان کار نکرده‌ام، اما مانیفست من در بازیگری این است که بازیگر تجلی اندیشه کارگردان است. اگر اینچنین باشد من به عنوان یک بازیگر خود را بزرگتر از آنچه که در یک فکر است نشان می‌دهم زیرا هم فکر خود را دارم و هم هنگام بازی به کارگردان یک هویت تازه می بخشم و تجلی یک فکر دیگر می‌شوم.
این بازیگر افزود: در ارتباط با متن و اجرای متون مختلف باید بگویم که هر متن خاصیت خاص خود را دارد. زمانی آنقدر تمامی اجزای یک متن در هم تنیده شده است که اگر شما حتی یک کلمه را جابجا کنید تمام متن به هم می‌خورد اما متن‌های کسانی مثل «‌برشت» مثل یک خمیر درجه یک ورز آمده است و پر است از دیدگاه های باز، در متن های این چنینی همه آزادند هر برداشتی داشته باشند.
معتمد آریا با اشاره به اینکه کارگردان رابط بین متن و بازیگر است، تصریح کرد: مهمترین چیز در رابطۀ بازیگر و کارگردان این است که هر دو طرف به هم گوش کنند. زمانی که گوش کنیم خطا پایین می‌آید و خلاقیت بالا می‌رود. زمانی که من از تبعیت از کارگردان سخن می‌گویم منظورم دقیقا همین گوش دادن است. اما متاسفانه همه ما فقط حرف می‌زنیم و خیلی کم عادت به گوش دادن داریم. من هرگز به کار کارگردانی علاقه‌ای نداشته‌ام و تا آخرین لحظه‌ای هم که در این حوزه مشغول به فعالیت باشم بازیگر باقی می‌مانم با این حال می‌گویم این هدایت کارگردان است که به خلاقیت بازیگر جهت می دهد.