محیط طباطبایی برای نجات بافت تاریخی عودلاجان پیشنهاد می‌دهد؛
تعریف کاربری جدید، حفظ هویت تاریخی، ایجاد فضای تفریحی - گردشی
7 تير 1390 ساعت 11:57
محیط طباطبایی با تاکید بر شاخص‌های مهمی در راسته عودلاجان چون حمام نواب، حمام قوام الدوله، خانه وثوق و سرای کاظمی، این بناها را به صورت مجموعه معناداری می‌بیند که در کنار همدیگر می‌توانند به صورت هدفمند به جذب گردشگر کمک کنند.
به گزارش هنرنیوز، وجود امامزاده‌ها در شهرهای مختلف از دیرباز با عنصری به نام بازارچه همراه بوده که در فضای پیرامونی آن وجود داشته است. حفظ و احیای این ساختار در کنار شناسایی شاخص‌ها و ظرفیت‌های موجود آن می تواند به ایجاد مجموعه‌ای ماندگار بیانجامد. راسته امامزاده یحیی نیز با وجود عناصر ارزشمندی چون آستان امامزاده، سرای کاظمی، حمام نواب و شاخص‌های مهم دیگر، نیازمند برنامه‌ریزی و طراحی مناسبی است که با بافت و تاریخ محله هم‌خوانی داشته باشد. تحقق این امر در گرو تعریف کاربری‌های جدیدی است که ضمن حفظ هویت تاریخی این شاخص‌ها، فضایی تفریحی – گردشی بیافریند؛ چنانچه ضمن استفاده بهینه اهالی محله، به جذب گردشگران برون‌بافتی منجر شود. در این زمینه با سید احمد محیط طباطبایی کارشناس امور فرهنگی و رئیس کمیته ملی موزه‌‌های ایران (ICOM) به گفتگو نشستیم.
او درباره راسته امامزاده یحیی و کوچه جاویدی و احیای آن‌ها به عنوان گذرهای مهم کلان محله عودلاجان، ایده‌های جالبی دارد. ایده‌های نوینی که یادآور تاریخ و قدمت محله است.
محیط طباطبایی با تاکید بر شاخص‌های مهمی در این راسته چون حمام نواب، حمام قوام الدوله، خانه وثوق و سرای کاظمی، این بناها را به صورت مجموعه معناداری می‌بیند که در کنار همدیگر می‌توانند به صورت هدفمند به جذب گردشگر کمک کنند. جذب گردشگر و ورودش به بافت در حالتی محقق خواهد شد که برای هر کدام کاربری مناسب و مکمل سایرین تعریف و طراحی شود.
او درباره حمام نواب که اکنون مرمت شده و بدون کاربری مانده، معتقد است مناسب‌ترین کاربری این بود که به صورت حمام باقی می‌ماند، ولی در شرایط فعلی و با توجه به نوع و شکل مرمت آن که مناسب برای حمام نیست، بهترین راه ایجاد یک کاربری دوگانه است. کاربری دوگانه یا دو مرحله‌ای به این معنی است که فعالیتهایش در دو بازه زمانی تعریف شود. صبح‌ها کاربری محلی داشته باشد، به این صورت که برای استفاده افراد محله، در این مکان کلاس دایر شود. این کلاس‌ها باید با توجه به کلاس‌های موجود در محله که توسط خانه‌های فرهنگ برگزار می‌شود، انتخاب شود. برای نمونه کلاس‌هایی چون فیلم‌سازی، بازیگری یا عکاسی که بتواند مخاطب خود را از محله جذب کند،و شب نیز به مجموعه‌ای برای پذیرایی محلی تبدیل شود. می‌تواند کاربری‌اش به صورت تهیه و تحویل غذا درب منزل باشد یعنی برای درون محله غذا آماده کند و بفرستد.
محیط طباطبایی اشاره می‌کند :«حمام نواب با توجه به قدمتی که دارد، می‌تواند مرکز هنرهای ملی باشد. نقالی، پرده‌خوانی، حیدرخوانی و هنرهایی از این دست، در فضایی این چنینی قابل ارائه است. به دلیل موقعیت مکانی حمام نواب و با توجه به اینکه تلاش ما بر این است که ماشین وارد بافت نشود، حمام قوام الدوله در ابتدای کوچه جاویدی به رستورانی تبدیل شود که به مخاطب شهری سرویس ارائه دهد. غذا و پذیرایی و جذب مخاطب به این صورت مسأله‌ای نیست. هنری که در جنب این غذا ارائه می شود، گردشگر را جذب می‌کند.»
او ادامه می‌دهد:« می‌توان تئاتر شام برگزار کرد؛ یعنی در حین صرف شام، تئاتر اجرا شود. در میان هنرمندان، کسانی می‌توانند این کار را انجام دهند. مسئله مهم این است که این برنامه در ابتدا به سودآوری نمی‌رسد با همکاری شهرداری به قطع، ظرف دو تا سه سال مجموعه به انتفاع می‌رسد.
یکی دیگر از موارد قابل اجرا در این محله با توجه به وجود خانه‌های قدیمی و تاریخی، از نظر این کارشناس امور فرهنگی ایجاد «خانه‌موزه» است. به این معنی که یکی از خانه‌های محل همچون خانه وثوق‌الدوله با توجه به قدمت و تاریخی که دارد و طبق مدارک موجود از آن دوره آماده نمایش شود.
او این طرح را چنین تشریح می‌کند:« در چنین خانه‌ای از مخاطب پذیرایی هم می‌شود. گردشگری که به اینجا می‌آید، مهمان صاحبخانه است. رستوران به معنای قجری آن است. غذایی که سرو می‌شود نیز غذایی است که در تهران قاجاری درست می‌شده است. غذایی که متناسب با فصل انتخاب می‌شود. غذا و وسایل باید در خدمت معرفی تاریخ و وثوق‌الدوله باشد. با توجه به تاریخ سکونت در این بنا چه بسا بتوان خانه موزه خوشنویسی را ایجاد کرد.»
محیط طباطبایی یادآور می‌شود:« در همین بنا میرخانی‌های خطاط زندگی می‌کرده‌اند. منزل دکتر علاج – رئیس بیمارستان بلدیه تهران- در ابتدای کوچه جاویدی نیز می‌تواند به خانه موزه تبدیل شود. بناهایی از این دست در این راسته کم نیستند. بناهایی که هر کدام متعلق به یکی از بزرگان عرصه تاریخ و هنر این مرز و بوم بوده‌اند.»
موزه مشاهیر هم از مواردی است که با توجه به وجود ظرفیتی مثل سرای کاظمی از نظر رئیس کمیته ملی موزه‌‌های ایران قابل اجرا است.
او معتقد است برای محله‌ای که می‌خواهد هویت گمشده‌اش را پیدا کند، موزه مشاهیر یا رجال می‌تواند راه‌گشا باشد. البته مشاهیر واژه جامع‌تری است.
محیط طباطبایی به این موضوع که عودلاجان تاریخ عظیمی دارد و خانواده‌های قدیمی و مشهوری در آن زندگی می‌کرده‌اند اشاره می‌کند.
او این محله را مثل آلبوم خانوادگی می‌داند که مدارک و موضوعات آن را خود خانواده‌ها تامین می‌کنند. خانواده‌هایی مثل کاشانی، بلوری، همایی و.... تصویر خود را در این موزه می‌بینند.
این کارشناس معتقد است این موزه می‌تواند برای مردم محله احساس تعلق و ارزش‌آفرینی ایجاد کند.
به نظر محیط طباطبایی می‌توان موزه را به صورت مجزا برای سه بخش کلان محله عودلاجان ایجاد کرد؛ چرا که هر یک از این سه بخش ظرفیت‌های ویژه‌ای دارد و می توان در هر بخش مشاهیر همان جا را معرفی کرد.
او پیشنهاد می‌دهد مجموعه سرای کاظمی در عین حال می‌تواند مرکز اسناد محله هم باشد. به این معنی که بانک سند باشد و نقشه‌ها و عکس‌های قدیمی در آن نگهداری شود. این مکان محل مناسبی هم برای برگزاری تئاتر و نمایش یا سینمای تابستانی برای اهالی محله است.
یکی از مسائل مهم دیگر از نظر این کارشناس تشکیل نهاد و NGO محلی است. برای مثال، می تواند انجمنی با عنوان انجمن دوستداران امامزاده یحیی شکل بگیرد. در این انجمن فقط محلی‌ها عضو نمی‌شوند، بلکه کسانی که از این محله رفته‌اند یا به عودلاجان علاقه‌مند هستند، به عضویت آن در می‌آیند.
این مجموعه‌ها در کنار یکدیگر می‌تواند به صورت معناداری گردشگر را به درون بافت جذب کند و در احیای محله موثر باشد. مجموعه‌های هدفمندی که می‌تواند عودلاجان را به عنوان مرکز تاریخی تهران معرفی کند و گردشگر را برای دیدن تهران قاجاری به محله دعوت کند.
کد خبر: 29053
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcipuar.t1a3w2bcct.html