هنر نیوز - عدم وجود پایگاه آماری مشکل اصلی گردشگری ایران است

یک کارشناس برنامه‌ریزی گردشگری در گفت و گو با هنرنیوز؛

عدم وجود پایگاه آماری مشکل اصلی گردشگری ایران است

یک کارشناس برنامه‌ریزی گردشگری گفت :رونق گردشگری به صحت بخش آمار بستگی دارد. هنگامی که در آمار دقت عمل وجود نداشته باشد همه موارد زیر سوال و ابهام می‌رود.

به گزارش هنرنیوز،آمارهای ضد و نقیضی که هر روز از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ارایه می‌شود حیرت کارشناسان و خبرنگاران این حوزه را برانگیخته است تا آنجا که نخستین نشست دهقانان معاون جدید گردشگری کل کشور بیش از 3 ساعت حول این محور گذشت و علی رغم توضیحات ارایه شده از سوی این مقام مسوول خبرنگاران در مورد رشد 300 درصدی گردشگری قانع نشدند. درباره این موضوع با اردشیر اروجی کارشناس برنامه‌ریزی گردشگری و میراث فرهنگی و استاد دانشگاه به گفت و گو نشستیم.

هنرنیوز: چرا بین بدنه کارشناسی گردشگری و سازمان میراث فرهنگی در مورد آمارها اختلاف وجود دارد؟
چون سازمان میراث فرهنگی یک سایت آماری A کلاس مستمر ندارد. سازمان میراث فرهنگی باید یک پایگاه آماری را روی اینترنت می‌گذاشت و به صورت حداقل سه ماه به سه ماه آمار گردشگران ورودی و خروجی را روی سایت می‌گذاشت، تا یک همدلی بین پژوهشگران، متخصصان و اساتید دانشگاه با سازمان میراث فرهنگی ایجاد می‌شد اما چون هنوز چنین پایگاهی را سازمان میراث فرهنگی راه‌اندازی نکرده ، تناقضات آماری خیلی زیاد است. رییس سازمان میراث فرهنگی چند ماه قبل اعلام کرد در دولت نهم و دهم رشد 300 درصدی گردشگری داشتیم در صورتی که در گزارش دیگری چندی پیش اعلام کرد رشد گردشگری در دولت نهم و دهم رشد 65 درصد ی داشته است.این نوعی تناقض آماری است جدای از اینکه 300 درصد و 65 درصد بر چه مبنایی است. به نظر می‌رسد مبنای آماری صحیحی وجود ندارد و گر نه شاهد اختلافات آماری نبودیم.

هنرنیوز: یعنی معتقدید سازمان از کارشناسان برای آمارگیری بهره نمی‌گیرد؟
نمی‌گویم از کارشناسان استفاده نمی‌کند بلکه می‌گویم پایگاه آماری مستمر وجود ندارد. ما باید سه ماه به سه ماه آمار داشته باشیم. از چند سال پیش کشورهای مختلف آمار گردشگران خودشان را تا 20 سال پیش از آن به صورت مستمر دارند. از این طریق می‌توان افزایش یا کاهش گردشگران را ملاحظه کرد و تناقضات زیاد و کم گفتن آمار را مشخص کرد. مشکل اصلی امروز گردشگری ایران نداشتن یک پایگاه آماری منسجم است.

هنرنیوز: چرا سازمان گردشگری در تصمیم‌گیری‌های اجرایی از نظرات کارشناسان ، هتل داران، آژانس‌داران ، اساتید دانشگاه و صاحبان سرمایه و... کمتر بهره می‌گیرد.تمامی این افراد متفق القول از کاهش گردشگر ورودی خبر می دهند؟
یکی از مباحث مهم در بخش گردشگری آمارگیری دقیق است، با آمارگیری صحیح می‌توان برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری درست انجام داد. از طرفی برای سرمایه‌گذاران چگونگی، کجایی، چرایی سرمایه‌گذاری شفاف و روشن خواهد شد.رونق گردشگری به صحت بخش آمار بستگی دارد.اما هنگامی که در آمار دقت عمل وجود نداشته باشد همه این موارد زیر سوال و ابهام می‌رود.
یکی از مواردی که سایر کشورها به دقت دنبال می‌کنند ،ارایه آمارهای صحیح است. اکثر کشورها در نزدیک مبادی ورودی فرم‌هایی با حدود هشت تا ده پرسش گردشگری به مسافران تحویل می‌دهند و در گیت ورودی که پاسپورت را مُهر می‌کنند، اگر آن برگه را تحویل ندهید دوباره برگه ارایه و از شما می‌خواهند حتماً آن را پر کنید. این برگه‌ها در حقیقت به سایت آماری آن کشور می‌رود ، اطلاعات جمع‌آوری و حتی به صورت آنلاین و لحظه به لحظه تعداد گردشگران ورودی قابل پیگیری خواهد بود.فکر می‌کنم استفاده از تجربیات سایر کشورها برای همیشه به این تناقضات آماری پایان می دهد.

هنرنیوز: بحث همیشگی در ایران علت افزایش گردشگر خروجی و کاهش گردشگر ورودی است. از منظر شما چه عواملی در رغبت و یا عدم رغبت سفرهای داخلی و خارجی دخیلند؟
علل متعددی دارد از همه مهمتر اینکه قیمت گردشگری در ایران مثل حمل و نقل، قیمت هتل‌ها، رستوران‌ها و...بالا است. خوب مردم سفر خارجی را به خاطر ارزان‌تر بودن ترجیح می‌دهند. متقابلاً این موضوع در مورد گردشگران خارجی هم صدق می‌کند آنها ترجیح می‌دهند روی تور کشوری برنامه‌ریزی کنند که نرخ تورم آن بالا نباشد به عبارتی سفر ارزانتر را ترجیح می‌دهند.
یکی از دلایل گرانی غیر واقعی بودن نرخ دلار است . اگر دلار با نرخ واقعی ارایه شود بالانس قیمت‌های داخل و خارج برقرار می‌شود.پس برخی از این دلایل به قیمت دلار باز می‌گردد.
بخشی هم به کیفیت نامطلوب ارایه خدمات تأسیسات گردشگری در ایران باز می‌گردد. حمل و نقل ایران به خاطر تحریم‌ها مخصوصاً در بخش هوایی فرسوده شده ، جاده‌ها با ناوگان حمل و نقل زمینی هم‌خوانی ندارد. کیفیت سفر در جاده‌های شلوغ نامطلوب است. درجه‌بندی اماکن اقامتی و هتل‌ها درجه‌بندی استانداردی نیست و ارایه خدمات آنها نسبت به ستاره‌شان نازل است. برخورد کارکنان هتل‌ها و رستوران‌ها به علت عدم آموزش برخورد شایسته‌ای نیست.
بنابراین مهمترین مسأله بحث قیمت‌های بالا است که عمدتاً در نرخ دلار باید جستجو شود . موضوع دیگر ارایه خدمات است که متأسفانه در ایران نامطلوب است و آن را باید در بخش گردشگری جستجو کرد و از افراد مرتبط پرسید چرا کیفیت ارایه خدماتشان را بالا نمی‌برند.
گردشگری که سفر می‌رود می‌خواهد فراق بال داشته باشد اما در ایران از سویی با گرانی قیمت و نامطلوب بودن کیفیت خدمات و از طرفی با برخی محدودیت‌ها روبه رو می‌شود بنابراین سفر به کشور دیگر به جز ایران را ترجیح می‌دهد.

هنرنیوز: این تراز منفی گردشگری( خروج گردشگر بیش از ورود گردشگر) چه تأثیرات منفی دارد؟
هم از لحاظ فرهنگی هم از لحاظ اقتصادی کشور را دچار مشکل می‌سازد.بدین معنا که تأثیرگذاری کشورهای دیگر روی جمعیت ما بیشتر است و این از لحاظ فرهنگی رویدادی منفی است.از لحاظ اقتصادی هم ما ارز بیشتری را نسبت به ارز ورودی خارج می‌کنیم. خیلی از این گردشگران خروجی را متأسفانه خودمان تشویق می‌کنیم به عنوان مثال حدود 50 درصد گردشگران خروجی ما گردشگرانی هستند که عمدتاً برای زیارت حج به عربستان می‌روند. حدود 2 میلیون نفر طی توافقاتی که اخیراً انجام شده به عراق می‌روند. حدود 1.5 میلیون نفر به سوریه می‌روند و جالب اینکه این 3 کشور بدون هیچ گونه هزینه تبلیغات و بازاریابی این سهم از گردشگران خروجی ما را با خود می‌برند. و ما در داخل تبلیغات زیادی در این زمینه انجام می‌دهیم و جالب‌تر آنکه برخورد شایسته‌ای هم با گردشگر ما نمی‌شود و توافقی هم صورت نمی‌گیرد که به ازای گردشگر خروجی ما، آنها هم گردشگر وارد ایران کنند. به همه این دلایل توازن در بخش گردشگر ورودی و خروجی برقرار نیست.
50 درصدباقی گردشگران خروجی هم عمدتاً برای تفریح بیشتر به ترکیه، مالزی و تایلند می‌روند.

هنرنیوز: چرا ما برند گردشگری نداریم؟
برند گردشگری یعنی اعتبارسازی. برخی فکر می‌کنند «برند» یعنی «علامت».وقتی شما به گردشگرانی که می‌آورید با احترام برخورد کنید، خدمات مناسبی ارایه و اعتماد آنها را جلب کنید، آنگاه آن آرمی که دارید یک برند معتبر می‌شود و برای شما بواسطه پیشینه مثبتتان اعتبار می‌آورد.متأسفانه تا رسیدن به آن نقطه فاصله زیادی داریم.آمارهایی که سازمان متولی گردشگری می‌دهد حاکی از رشد زیاد گردشگری است اما اگر از اتحادیه هتل‌داران سوال کنید می‌گویند ضریب اشغال هتل‌ها به شدت کاهش یافته است و یا خیلی از آژانس‌ها می‌گویند تورهای ما به دلیل هزینه بالا لغو شده است.
یک شعاری که باید مد نظر داشته باشیم آن است که رونق گردشگری میوه توسعه‌یافتگی است.هماهنگی 24 نهاد باید میسر شود تا توسعه گردشگری اتفاق بیفتد.

هنرنیوز: شما از تناقض آماری به عنوان گره گردشگری ایران یاد کردید . از طرفی از لزوم همدلی 24 نهاد مرتبط سخن می‌گویید. آیا یکی از دلایل تناقض آماری همین عدم هماهنگی‌ها نیست؟

در بخش آمار گردشگری 6 نهاد مرتبطند.1- اداره اتباع خارجی وزارت امورخارجه(آنها می‌دانند چه تعداد ویزا برای ایران صادر شده است)، 2-اداره اتباع خارجی نیروی انتظامی( آمارخروج و ورود تمامی گیت‌ها را دارند)،3-سازمان میراث فرهنگی با آمارگیری از هتل‌ها، مراکز اقامتی و...،4- اتحادیه هتل داران ( آمار اقامت در هتل‌ها را دارند)، 5-جامعه دفاتر خدمات گردشگری، 6-گمرک( که مسافران خروجی و ورودی را آمار گیری می‌کند) . این 6 نهاد مرتبط با بحث آمار قرار بود در کمیته آمارگردشگری دور هم جمع شوند و در ارایه آمار به یک وحدت رویه برسند. متإسفانه هنوز این کار عملی نشده تا گردشگری ما یک سایت داشته باشید که در آن کمیته 6 نفره آمارها را ماه به ماه ارایه و هر کسی در داخل و خارج کشور اعم از سرمایه گذار، دست‌اندارکاران بخش گردشگری، پژوهشگران، اساتید و... آمار را روی سایت را کم یا زیاد واضح و شفاف ببیند.مهم آن است که ما با صداقت برخورد کنیم، کم و زیاد بودن تعداد مهم نیست..
وقتی ما هنوز چنین آماری نداریم مسلم است در باقی بخش‌ها نیاز به هماهنگی بیشتری است بنابراین ما خیلی فاصله داریم تا به توسعه یافتگی برسیم و برند معروفی از خودمان در دنیا به یادگار بگذاریم که معرف ما باشد.
مریم اطیابی