کامیار عبدی در همایش بزرگداشت دکتر نگهبان گفت :«مارليك» نام ايران و دكتر نگهبان را در جهان مطرح كرد و هفت‌تپه نام باستان‌شناسي ايران را به حد و اندازه باستان‌شناسي جهان رساند.
به گزارش هنر نیوز در بخش دوم نخستین روزهمايش بزرگداشت دكتر نگهبان كه روز گذشته (دوشنبه، پنجم ارديبهشت‌ماه) در دانشگاه تهران برگزار شد، دکتر کامیارعبدي درباره «نگهبان و هفت‌تپه» و سابقه فعاليت‌هاي باستان‌شناسي در دشت شوشان سخن گفت :نخستين كاوش‌هاي رسمي كه در ايران آغاز شد، به دشت خوزستان مربوط بود. دكتر نگهبان اصالتا اهل خوزستان است؛ او نوه شيخ خزعل بوده است كه در اواخر دوره قاجار، زمانی كه انگليسی‌ها در حال توطئه برای جدا كردن خوزستان از ايران بودند، با قشون‌كشی نظامی رضاشاه شكست خورد.
وی خاطرنشان کرد :با اين حال، در طول دوران كاری و زندگی دكتر نگهبان، جنبه ايرانی شخصيت او بر جنبه خوزستاني‌اش غلبه داشت و كاری كه در هفت‌تپه انجام داد، كاملا تصادفی رخ داد. او قصد شروع كار در اين منطقه را به‌دليل اين‌كه اهل خوزستان بود، نداشت.
این باستانشناس توضیح داد :خوزستان به‌عنوان بهشت باستان‌شناسان شناخته مي‌شود. از مدت‌ها پيش، باستان‌شناسان و شرق‌شناسان غربي مي‌دانستند كه اينجا ايلام است، يعني تصور مي‌كردند، دشت شوشان همان ايلام است.
وی گفت :در اين منطقه، شهر شوش نيز مهم‌ترين محوطه بود كه از ابتداي كار باستان‌شناسي در ايران توجه زيادي را به خود جلب كرد. ابتدا يك باستانشناس انگليسي در آنجا حفاري مي‌كرد و پس از آن، فرانسوي‌ها حفاري را ادامه دادند و كارشان در اين منطقه به‌قدري اهميت داشت و مدت زيادي طول كشد كه قلعه‌اي را به‌عنوان پايگاه عظيم فعاليت‌هاي خود در آنجا بنا كردند.
عبدی اضافه کرد :هفت‌تپه در حدود 12 كيلومتري جنوب شرقي شوش و بر سر راه چغازنبيل قرار دارد. اين محوطه مجموعه‌ای از تپه ماهورها است كه در دهه‌های 1950 و 1960 كه برنامه بزرگ عمرانی برای ساخت يك كارخانه قند در خوزستان اجرا می‌شد، توسط ماشين‌آلات اين پروژه كشف شد.
وی افزود : يكی از ماشين‌های خاك‌برداری به تعدادی اثر باستانی برخورد كرد و مسؤولان آن پروژه نيز موضوع را به اداره كل باستان‌شناسي خبر دادند. درست برخلاف امروزه كه تلاش می‌شود، سريع‌تر كار خود را ادامه دهند.
این باستان شناس تشریح کرد :در آنجا يك قبر دسته‌جمعی پيدا شد كه به خدم و حشم مربوط بود و در اطراف آن نيز كتيبه‌هايی به‌دست آمد كه نشان می‌داد، يك شخصيت واقعی از يك پادشاه در اين منطقه پيدا شده است كه به نام شاه انشان و شوش شناخته مي‌شد.
عبدی اذعان کرد : در ابتدا تصور می‌شد اين محل به‌عنوان يك مجموعه مذهبي بين شوش و چغازنبيل باشد؛ ولی پس از خواندن كتيبه‌ها متوجه شدند كه به‌طور پياپی به شهری به نام «كپنك» اشاره شده كه يك شهر اقامتي سلطنتي است.
این استاد دانشگاه بیان کرد : اين محوطه طبق تخمين دكتر نگهبان، 1500 متر طول و 1800 متر پهنا و به‌طور كلي حدود 40 هكتار وسعت دارد و هيأت باستان‌شناسي 15 هكتار از آن را كاوش كرد.
وی ادامه داد: با توجه به اين‌كه اين محوطه تك‌دوره‌يي است، توانستند آثار معماری زيادی در آن پيدا كنند. البته چون حفاری به‌طور افقی انجام شد، اهميت زيادی دارد، زيرا كمتر از اين نوع حفاری را در ايران سراغ داريم.
عبدی گفت :اين مجموعه به قرن 14 پيش از ميلاد مربوط می‌شود، دكتر نگهبان را شخصي بسيار دورانديش بود.«مارليك» نام ايران و دكتر نگهبان را در جهان مطرح كرد و هفت‌تپه نام باستان‌شناسي ايران را به حد و اندازه باستان‌شناسي جهان رساند.
وی توضیح داد: در آن زمان، باستان‌شناسان مختلف دنيا مي‌ديدند كه يك حفاری بسيار پيچيده در هفت‌تپه بسيار روان، عالی و در حد استانداردهای جهاني با كشف آثار فراوان پيش می‌رود و هر سال نيز گزارش‌هايی درباره آن منتشر مي‌شود. اين مسأله در بالا بردن شأن دانش ايران بسيار مؤثر بود.
