آمارها نشان می‌دهد افراد تحصیل نکرده یا افرادی با تحصیلات غیر مرتبط غالب شاغلین صنعت هتلداری را تشکیل می‌دهند.

به گزارش هنرنیوز، برابر آمار بانک جهانی در سال 1998تعداد 30 کشور 80 درصد سرمایه جهان را در اختیار دارند که 70 درصد از این سرمایه حاصل از منابع انسانی و مابقی از منابع فیزیکی و طبیعی می‌باشند.در بخش‌های اقتصادی که ماهیت خدماتی دارند رفتار ارائه دهندگان خدمات تأثیرات کوتاه مدت ( مانند کیفیت خدمات درک شده) و بلند مدت ( مانند اطمینان و وفاداری) بسیاری بر ادراکات و رضایت مشتری دارد. به همین ترتیب تحقیقات نشان داده است که صنعت هتلداری زمانی می‌تواند از تمام توان خود در کسب و کار استفاده کند که بر توسعه همه منابع انسانی خود با تأکید بر کیفیت بالا و مهارت تمرکز کند. به همین دلیل کارفرمایان باید راه‌هایی را برای اطمینان از شیوه نگرش و رفتار ارائه دهندگان خدمات پیدا کنند.

اما علی رغم اهمیت بسیار زیاد نیروی انسانی در صنعت گردشگری و هتلداری، متولیان آن در کشورهای مختلف با چالش‌های بسیاری در این زمینه مواجه هستند. واقعیت این است که از یک طرف موفقیت این صنعت بسته به توانایی و اشتیاق نیروهای صفی و در ارتباط با مهمانان در ارائه کیفی محصولات و پایداری خدمات است و از طرف دیگر در خیلی از کشورها و سازمان‌ها همین کارمندان صفی از فقیرترین بخش‌های نیروی کارهستند. آمارها نشان می‌دهد افراد تحصیل نکرده یا افرادی با تحصیلات غیر مرتبط غالب شاغلین این صنعت را تشکیل می‌دهند.

اصولاً کارفرمایان نیازهای خود را بیشتر در کسانی جستجو می‌کنند که در زمینه‌های خاصی تجربه دارند تا آن‌هایی که تحصیلات دانشگاهی دارند. کسانی که دو سال تحصیل کرده اند و تجربه کاری دارند به کسانی که چهار سال تحصیل کرده اند ترجیح داده می‌شوند، مخصوصاً در بنگاه های کوچک، آن ها بیشتر به دنبال تجربه کاری هستند تا شایستگی. بنگاه‌های بزرگ نیز بیشتر به دنبال مهارت‌های مدیریتی متفاوتی هستند که دارای مهارت‌های متفاوتی هستند و تمامی این موضوع‌ها به علاوه این مسئله که دانشجویان گردشگری نیز از لحاظ ویژگی‌های فردی درست انتخاب نشده و نمی‌شوند بر مشکلات دامن می زند. از سوی دیگر نیز، اغلب جایگزین کردن افراد تحصیل کرده بی‌تجربه با افراد با تجربه بدون تحصیلات برای کارفرمایان دشوار است.

در بررسی وضعیت نیروی انسانی صنعت گردشگری ایران به این نکته می‌رسیم که با توجه به اهمیت منابع انسانی در صنعت، توجه کافی به وضعیت نیروی انسانی این بخش نشده است. در سال‌های گذشته برنامه‌ریزی صحیحی برای ارتقای سطح نیروی انسانی این بخش صورت نگرفته است. توسعه منابع انسانی از چالش‌های مهم در صنعت جهانگردی ایران است.

مجموع شرایط کنونی صنعت گردشگری حاکی از افزایش نیاز به آموزش عالی در بخش مدیریت مهمان نوازی، آموزش‌های ضمن خدمت و دیگر بخش‌های آموزشی است.

چهار بخش متولی طراحی ،توسعه و اجرای آموزش‌های گردشگری است:

1-بنگاه های اقتصادی ( مانند هتل ها، آژانس‌های هواپیمایی و ...)

2-دانشجویان( آوزش های بخش دانشگاهی)

3-موسسات آموزشی آزاد

4-موسسات دولتی

در حال حاضر تصمیمات متولیان آموزش گردشگری در جهت یک استراژی بهینه متعادل نیست . بنابراین اتخاذ یک استراتژی آموزشی به منظور ایجاد تعادل در آموزش‌های گردشگری پیشنهاد می‌گردد که دستیابی اهداف اجتماعی ( مانند محیطی و اخلاقی) دیدگاه‌های امکان پذیر آموزش ( مانند: چه چیزی و چگونه آموزش داده شود) و خصوصیات و ویژگی‌ها ( بنگاه‌ها و دانشجویان) را در نظر بگیرد.

افرادی که دارای تحصیلات دانشگاهی هستند بیشتر به تقاضاهای آتی صنعت توجه دارند و افراد آموزش دیده بیشتر به تقاضای کنونی صنعت. در حقیقت تحصیل کرده‌های گردشگری و کسانی که در این زمینه آموزش دیده‌اند عمدتاً به دو روش متفاوت عمل می‌کنند: پاسخ به نیازهای کنونی گردشگری(ساکن) و پاسخ به تقاضاهای آتی گردشگری( پویا) . مطالعات نشان ‌دهنده آن هستد که فارغ التحصیلان دانشگاهی دارای تجربه عملی کافی برای کار نیستند در حالی که بنگاه‌های اقتصادی نیازمند مجریانی با توانایی‌های واقعی ودانش کاربردی هستند. در دانشگاه‌ها بیشتر آموزش‌ها بر افزایش دانش متمرکز است اما برای کار باید کاربردی محور باشد. دانشگاهیان و مربیان آن‌ها برای موفقیت باید ارتباط متناوبی با صنایع داشته باشند.

علی رغم آموزش‌های ارائه شده گردشگری از طرف متولیان بین دوره‌های آموزش گردشگری ارائه شده و نیازهای مختل شغلی هماهنگی و تناسب لازم وجود ندارد. به عنوان مثال بخش قابل توجهی از دوره‌های آموزش مربوط به مدیریت تور و راهنمایان تور می‌باشند ، حال آنکه کمبود جدی در زمینه دوره‌های آموزش هتلداری و به خصوص پذیرایی محسوس است. تمام این شرایط نشان می‌دهد که نظام آموزشی ، امکانات و تجهیزات آموزشی و از همه مهمتر، معیارها ، ضوابط نظارتی و چگونگی اعمال آن‌ها باید به سرعت متحول شوند. ایجاد این تحولات همچنین مستلزم ارائه تسهیلات و معافیت‌هایی به موسسات آموزشی، گسترش مبادلات بین‌المللی در امر آموزشی و تربیت مدرسان مورد نیاز است. در این بین و علی رغم نیاز مبرم به آموزش، در شرایط کنونی به دلایل گوناگون نیز توقع تربیت نیروی انسانی دارای مهارت عملیاتی برای حضور موثر در صنعت جهانگردی از دانشگاه ، آرزویی تحقق نیافتنی است و آنچه به عنوان نیاز عاجل کشور در بخش جهانگردی مطرح است پیش از ارتقا سطح دانش بشری در این زمینه، افزایش مهارت‌های اجرایی نیروی مشغول به کار مرتبط با این صنعت است.

هر چه کارها تخصصی‌تر ، تقاضای مشتریان و انتظار کیفیت ارائه خدمات بیشتر می‌شود و همانطور که تعداد ستاره‌های هتل رو به افزایش می‌رود، اهمیت آموزش نیز بیشتر می‌شود. بنابراین برای فعالان صنعت هم اکنون چاره‌ای نیست جز آموزش‌های علمی- کاربردی ضمن خدمت به کارکنان با سابقه کاری بالا و آموزش‌های عملی و حرفه‌ای ضمن خدمت به کارکنان تحصیل کرده خود تا به این ترتیب تعادلی بین آنچه تجربه و دانش نامیده می‌شود برقرارگردد.





هستی قاسمی - مرکز آموزش گروه هتل‌های هما