عليرضا مشايخي در مراسم تولد 71سالگي خود گفت: 20 سال با اركستر موسيقي نو كار كردم و 20 سال آن را به‌زور كشيدم، هيچ‌وقت اركستر ابزار زندگي من نشد، اما من زندگي‌ام را فداي اركستر كردم.
به گزارش هنرنیوز به نقل ازايسنا، امروز (چهارشنبه، 20 بهمن‌ماه) سالن 107، طبقه‌ي اول دانشكده‌ي هنر و معماري دانشگاه آزاد اسلامي با حضور تعداد زيادي از دانشجويان و اساتيد موسيقي شلوغ بود. خيلي‌ها آمده بودند تا هفتادويكمين سال‌روز تولد عليرضا مشايخي ـ آهنگ‌ساز و نوازنده‌ي مدرنيسم ـ را گرامي بدارند. برنامه با اجراي قطعاتي از ساخته‌هاي مشايخي توسط شاگردانش آغاز شد. در بخش نخست، صنم قرچه‌داغي قطعه‌اي تريلو براي ويلونسل و نوار كامپيوتري را نواخت و سپس قطعه‌ي ديالوگ از ساخته‌هاي مشايخي در يك تريو توسط گروه «رستاك» اجرا شد. سپس فيلم مستند «در جستجوي بيداري. اپوس صفر براي يك عليرضا مشايخي و ديگران» به كارگرداني و تهيه‌كنندگي فرهاد بامداد به‌مدت 15 دقيقه پخش شد.
پس از اجراي اين بخش‌ها، مشايخي در صحنه حاضر شد و با قدرداني از حاضران در مراسم، خطاب به حسن رياحي ـ دبير بيست‌وششمين جشنواره‌ي بين‌المللي موسيقي فجر ـ كه در سالن حاضر بود، گفت: خوشحالم كه به كمك ايشان و ديگر اساتيد هنر، امروز فضايي به‌وجود آمده است تا اسم عليرضا مشايخي بدون خطر برده شود.
او ادامه داد: من امروز در شرايطي در جمع شما حاضر شدم كه با وجود داشتن اجرا در جشنواره‌ي موسيقي فجر، سالني براي تمرين ندارم.
مشايخي سپس از مهدوي ـ مدير دفتر موسيقي حوزه‌ي هنري ـ قدرداني و اظهار كرد: جا دارد در اين مراسم از ايشان كه سالن حوزه‌ي هنري را در اختيار ما قرار داده است، تشكر كنم. اميدوارم در آينده، شرايط بهتري براي گروه‌هايي مانند ما فراهم شود.
اين آهنگ‌ساز مدرنيسم كه براي سال‌ها مسؤوليت گروه اركستر موسيقي نو را برعهده داشته است، با مرور خاطرات قديمي خود يادآوري كرد: سال‌ها پيش صحبتي با زنده‌ياد مسلميان داشتيم تا مركزي براي آهنگ‌سازان معاصر با گرايش مدرنيسم برپا كنيم. ايشان نگارش منشور و فعاليت‌هاي اداري مجموعه را برعهده گرفت، ولي كارهاي ما با وجود دوندگي بسيار به نتيجه نرسيد؛ اما خوشحالم كه امروز شنيدم دكتر رياحي فكر مشابه آن را دارد و پيشنهاد راه‌اندازي باشگاهي براي آهنگ‌سازان را مطرح كرده است.
مشايخي بيان كرد: اين محفل، فضايي است تا آهنگ‌سازان جوان با يكديگر آشنا شوند و سهولتي براي عرضه‌ي كارهاي‌شان فراهم گردد. من نيز اعلام كردم كه در اين مسير از هيچ كوششي فروگذاري نخواهم كرد و مطمئنم مديراني مانند مهدوي، چنين جرياني را هدايت خواهند كرد تا نسل جوان محل عرضه‌ي خود را پيدا كند تا جوانان ما به اروپا و امريكا فرار نكنند.
او در بخش ديگري از سخنان خود، از انتشار فصل‌نامه‌ي مقام موسيقيايي توسط جمعي از علاقه‌مندان به اين حوزه خبر داد و گفت: چندي پيش شاهد واقعه‌ي بسيار ارزشمندي بودم و براي نخستين‌بار مجله‌ي موسيقي را ديدم كه به شخصه، من را راضي كرد و حتا شنيدم پنج‌هزار نسخه‌ي نخست آن با قيمت مناسبي براي دانشجويان به‌فروش رسيده است. البته بدبينانه فكر كردم كه اين مجله به‌دليل خوب بودن، بيشتر از پنج شش شماره منتشر نخواهد شد.
او خطاب به حاضران بيان كرد: متأسفانه ما موزيسين‌ها آن‌قدر ناتوانيم كه ديگران بايد به فكر ما باشند. من 40 سال است كه شاگرد موسيقي تربيت مي‌كنم، اما تا كنون يك نفر از آن‌ها درخواست انتشار چنين مجله‌اي را نداشته است. در حالي كه سهراب حسيني ـ محقق زبان و ادبيات ـ اين همت را كرد تا چنين مجله‌اي را منتشر كند.
مشايخي در بخش ديگري از اين مراسم به پرسش‌هاي حاضران پاسخ داد.
او در پاسخ به پرسش دكتر آريان‌پور درباره‌ي افزايش تعداد علاقه‌مندان به موسيقي نو و مردن در 20 سال گذشته، گفت: در مقايسه با كشورهاي اروپايي و آمريكايي كه به‌خوبي موسيقي نو آن‌ها را مي‌شناسم، بايد اعتراف كنم كه تعداد علاقه‌مندان به موسيقي نو در ايران افزايش يافته است.
او با مرور خاطره‌اي از اجراي يكي از قطعات خود توسط فريماه قوام صدري، اظهار كرد: شبي كه ايشان قطعه‌ي شهرزاد من را در تالار وحدت به صدا درآورد تا طبقه‌ي چهارم مخاطبان نشسته بودند. رهبر اركستر فيلارمونيك شهر كيف كه در آن جمع حاضر بود، خطاب به من پرسيد كه معمولا اسم اركستر يا سوليفت يا حتا يك قطعه‌ي مطرح از آهنگ‌سازان برجسته، مردم را به سالن‌ها مي‌كشاند، پس چطور در شهر تهران چنين سالن بزرگي براي موسيقي مدرن مملو از جمعيت است؟
اين آهنگ‌ساز و نوازنده در ادامه‌ي سخنان خود بيان كرد: امروز به تعداد علاقه‌مندان موسيقي نو به نسبت مرحله‌ي فرهنگي كه در آن گام برمي‌داريم، اضافه شده است. يكي از انگيزه‌هاي من در استمرار فعاليت در اين حوزه، بيدار كردن مردم از خواب است و خوشحالم كه پيشرفتم بسيار چشمگير بوده و آوازه‌ي اين موسيقي دهان به دهان به مخاطبان آن رسيده است. بنابراين بايد از اين وضعيت راضي باشيم.
او همچنين به فعاليت‌هاي خود و گروه موسيقي‌اش در تهران اشاره كرد و ادامه داد: در اين سال‌ها، فعاليت‌هاي آموزشي و پژوهشي بسياري داشتيم و 25 برنامه تحت عنوان «ديروز و امروز» و «از باروك تا معاصر» را اجرا كرديم. همچنين دو فستيوال آهنگ‌سازي و نوازندگي به‌صورت رقابتي داشتيم كه البته به‌دليل كمبود بودجه قطع شد. در حالي كه در اين دو فسيتوال بيش از 180 اثر شاخته و 40 آهنگ‌ساز ايراني با گرايش مدرن به جامعه‌ي موسيقي معرفي شد.
وي با اشاره به نخستين حضور خود در 40 سال گذشته در ايران، گفت: 40 سال پيش وقتي از وين به ايران آمدم، به‌شدت مورد نفي جامعه‌ي موسيقي بودم و آنجا با عصبانيت اعلام كردم كه بالاخره در اين كشور كاري مي‌كنم تا قطعات شونبرگ و هرتز نواخته شود و خوشحالم كه بالاخره اين اتفاق افتاد و من بي‌آبرو نشدم.
مشايخي در بخش ديگري از اين نشست دوستانه درباره‌ي بررسي مخاطبان موسيقي مدرن، بيان كرد: مسأله‌ي مخاطب در موسيقي يك بحث فلسفي است. من اعتقاد ندارم كه موسيقي معاصر براي يك قشر خاص است، بلكه من به توده اعتقاد دارم و مي‌دانم كه همواره كساني كه پيش‌زمينه‌ي وسيع‌تري دارند، با موسيقي راحت‌تر ارتباط برقرار مي‌كنند.
او اظهار كرد: من مخالف هنر متعهد هستم، هنرمند بايد متعهد شود و اين نكته موضع اصلي من در هنر است. هنر وظيفه‌اي ندارد كه متعهد باشد.
اين آهنگ‌ساز سپس با بررسي انواع رابطه با مخاطب در موسيقي، گفت: رابطه‌ي عقلاني و آكادميك و همچنين رابطه‌ي ناب و حسي، آن چيزي است كه همواره وجود داشته است. من اين نكته را تجربه كردم و به‌لحاظ مدرنيسم در موسيقي كوتاه نيامدم. در حالي كه سالنم هميشه پر از جمعيتي بوده است كه همه‌ي آن‌ها مردم معمولي بوده‌اند.
او در بخش پاياني سخنان خود به نكته‌اي ديگر اشاره كرد و افزود: مسأله‌ي تأويل در موسيقي چيزي است كه به‌دست نوازنده انجام مي‌شود و به‌شدت مورد تأكيد است. وقتي نوازنده قطعه‌اي را خوب اجرا كند، آن قطعه به دل مخاطب مي‌نشيند. بنابراين موسيقي سواي تمام هنرها، يك ركن سومي دارد كه همان عامل اجرايي است؛ اما متأسفانه امروز نوعي حقارت در نوازندگان ايراني نسبت به اجراي آثار آهنگ‌سازان ايراني احساس مي‌شود. به‌طوري كه آن‌ها حاضر نيستند به‌سراغ قطعات اين افراد بروند. در حالي كه اين افراد فراموش كردند كه آهنگ‌سازان بزرگ روس را نوازندگان روس بزرگ كردند، يعني نوازنده مي‌تواند پيام آهنگ‌ساز را به‌گونه‌اي به گوش مخاطب برساند كه او را جذب كند.
دانشجويان در پايان اين مراسم با اهداي يك دسته‌گل به عليرضا مشايخي، سال‌روز تولد 71سالگي او را گرامي داشتند.
