سرپرست بخش آسيا و اقيانوسيه‌ی مركز ميراث جهانی يونسكو گفت: بلايا در طول سال‌های گذشته رو به افزايش بوده‌اند و سايت‌های ميراث جهانی تحت تأثير اين بلايا قرار می‌گيرند.
به گزارش هنرنیوز، ـ صبح امروز (شنبه، 30 مهرماه) كارگاهی آموزشی با نام «اثرات بلايای طبيعی و تغيير اقليم بر ميراث جهانی» در سالن اجتماعات كميسيون ملی يونسكو با همكاری ميراث جهاني يونسكو برگزار شد.
در این کارگاه فنگ جينگ ـ سرپرست بخش آسيا و اقيانوسيه‌ی مركز ميراث جهانی يونسكو- با یادآوری این مطلب که ريسك، محصول خطر و آسيب‌پذيری است، عنوان کرد: در تعريف بلايای طبيعی می‌توان گفت، اين اتفاق يك واقعه‌ی ناگهانی است و زمانی كه رخ می‌دهد، مانند زلزله‌ی بم يا سونامی 2004 در جنوب شرق آسيا، كنترل آن از دست مديران سايت‌ها خارج می‌شود.
وی با اشاره بر اين‌كه مسأله‌ی تغيير اقليم نيز ميراث طبيعي و فرهنگيی را تهديد می‌كند، اظهار کرد: جامعه‌ی بين‌الملل متعهد شده است، بررسی مسائل مربوط به تغيير اقليم به‌واسطه‌ی چند پروتكل از جمله كوپنهاك را در دستور كار خود قرار دهد. تغيير اقليم بر يكسری سايت‌های ميراث طبيعی مانند پارك‌های ملی در پرو و نپال تأثير دارد.
جینگ تصریح کرد:بايد توجه كرد كه بلايا فقط طبيعی نيستند، يكي از نخستين قدم‌ها برای حفظ ميراث فرهنگی، معرفی خطرات است. ارزيابی ميزان آسيب‌پذيری در سايت و ارزيابی ميزان خطرات بايد هميشه نخستين قدم‌ها باشد. پس از آن، چگونگی كاهش ميزان تخريب بايد مورد نظر قرار گيرد.
وی گفت: كاهش ميزان خطرات ممكن است به اين نياز داشته باشد كه يكسری اقدامات پيشگيرانه انجام داده و با در نظر گرفتن فوريت‌هايی، آمادگی داشته باشيم.
جینگ تاکید کرد: بلايا در طول سال‌های گذشته رو به افزايش بوده‌اند و سايت‌های ميراث جهانی تحت تأثير اين بلايا قرار می‌گيرند. با اين حال، آماري از اين تخريب‌ها وجود ندارد و اين توضيحي است كه ISDR بايد در اين‌باره به ما بدهد.
وی ادامه داد: بايد بدانيم چطور خود را برای برخورد با اين بلايای طبيعی و حفاظت از آثار فرهنگی و تاريخی در برابر تغييرات اقليمی آماده كنيم. مهم‌ترين مسأله‌ای كه هيچ‌گاه به آن توجه نمی‌شود، آمادگی نداشتن سايت‌های ميراث جهانی در روبه‌رو شدن با اين‌گونه مسائل است.
جینگ خاطر نشان کرد: در جولای 2006 كميته‌ی ميراث جهانی با توجه به آثاری كه در تغيير اقليم داشت، راهبردی برای مقابله با بلايای طبيعی اتخاذ كرد كه از جمله اهداف و ايده‌های كليدی برای تدوين آن، راهبرد مسأله‌ی مبارزه با مخاطرات در امور مربوط به آن بود.
سرپرست بخش آسيا و اقيانوسيه‌ی مركز ميراث جهانی يونسكو نقش مثبت ميراث در ايجاد رابطه‌ی پايدار و كاهش مخاطرات را از جمله نكات كليدی ديگر در اين كارگاه ارزيابي كرد.
وی افزود:مسائل مربوط به تنوع فرهنگی، دانش محلی و گروه‌های ويژه و دخيل كردن جوامع محلی و بومی در اين حفاظت مورد توجه قرار گرفته‌اند.
جینگ اظهار کرد: مهم‌ترين مسأله‌اي كه اكنون بايد به آن توجه كرد، اين است كه چطور مي‌توانيم اين راهبرد را عملي كنيم.
وی همچنين درباره‌ی راهكار يونسكو برای چگونگی ظرفيت‌سازی در زمينه‌ی كاهش مخاطرات بلايای طبيعي، تاکید کرد: آموزش در افزايش آگاهی‌ها مؤثر است، به‌عنوان مثال، در سال 2009 يك كارگاه آموزشی درباره‌ی تقليل آسيب‌پذيری در سايت‌های ميراث طبيعی و فرهنگی در منطقه‌ی آسيا و اقيانوسيه برگزار شد كه نتيجه‌ی آن، توجه مديران سايت‌ها به مديريت بلايا به‌عنوان يك فرآيند دائمی بود.
جینگ تصریح کرد:مرحله‌ی پس از پشت سر گذاشتن بلايا نيز اهميت دارد، چون بيشترين سايت‌های تاريخی از نظر فرهنگی، مديريت دانش حفاظت از بلايا را ندارند. اين در حالی است كه تا كنون توسعه، بازسازی و احيای ميراث فرهنگی بدون توجه به دانش بومی و محلی انجام شده است.
وی تاکید کرد: پس ضرورت دارد كه برای حفاظت از سايت‌های ميراث طبيعی و فرهنگی، مكانيسم‌های پيشگيرانه‌ای اتخاذ شود و در جريان تدوين راهبردها برای كاهش مخاطرات به‌دنبال راهكارهای گوناگون باشند. در ايران نيز يكسری از سايت‌های ميراث فرهنگی و طبيعی با اين مشكل مواجه هستند.
جینگ اظهار کرد:لازم است كه يك رويكرد متحد و چندجانبه و چندسازمانی برای مديريت ميراث فرهنگی و طبيعی اتخاذ شود. در اين راستا، بايد كاهش خطرات بلايای طبيعی و فرهنگی در نظر گرفته و هزينه‌ی آن‌ها تأمين شود.
او با تأكيد بر ضرورت درگير كردن جوامع محلی با اين مسأله، اظهار كرد: بايد به‌دنبال راهكاری در اين زمينه باشيم. مديران سايت‌ها در برخی نقاط دنيا تصميم گرفته‌اند، دانش محلی را در راهبردهايي كه دارند، در نظر بگيرند و پس از آن، اهميت ويژه‌ی ميراث را برای جوامع محلی روشن و حس حفاظت از آن را در بين افراد ايجاد كنند تا به‌دنبال آن، افراد حرفه‌يی در زمينه‌ی ميراث و حفاظت از آن ارتباط خوبی با جوامع محلی داشته باشند. به‌عنوان مثال، داوطلبانی را برای كاهش اثرات در جوامع محلی انتخاب كنند.
جينگ افزايش آگاهی‌های عمومی برای كاهش بلايای ساخت بشر را از جمله نكات كليدی و مهم دانست و افزود: بايد بدانيم كه چطور می‌توان يك هماهنگی برای كنترل مخاطرات بلايای طبيعی در سايت‌های ميراث جهانی ايجاد كرد.
وی گفت: مبنای تجاربی كه از گفت‌وگو با مديران سايت‌هاي مناطق به‌دست آمده است، يكسری سؤال عمومی را مطرح می‌كند كه شايد اين سؤال‌ها بتوانند در تنظيم برنامه‌های آينده برای مقابله با بلايا در سايت‌های ميراث جهانی اهميت داشته باشند.
وی در توضيح اين پرسش‌ها برای مخاطبان اين كارگاه آموزشی، گفت: اگر شما مدير يك سايت باشيد، آيا هيچ اطلاعی درباره‌ی كاهش مخاطرات و بلايا در سايت خود داريد و اگر اطلاعي داريد، آيا آن‌ها نياز به بازبيني دارند؟ افراد حرفه‌يی كه در صورت بروز يك حادثه با آن‌ها تماس می‌گيريد چه كساني هستند؟
جینگ اضافه کرد: چه قسمت‌ها و سرمايه‌هايي از سايت بيشتر تحت تأثير بلايا قرار مي‌گيرند و چه بخش‌هايي از سايت شما در اولويت‌اند؟ آيا همكاران شما كه در سايت هستند، به اندازه‌ي كافي براي مقابله با بلاياي طبيعي آموزش ديده‌اند؟ آيا از دانش محلي موجود در سايت اطلاع كافي داريد و كدام بخش آن مي‌تواند برای كاهش اين بلايا در سال مؤثر باشد.
او تأكيد كرد: اميدوارم اين پرسش‌ها يك ديد كلي را درباره‌ي نظام مديريت بلاياي طبيعي بدهد تا بدانيم چه اقداماتي مي‌توان انجام داد.
محمد سلطانيه ـ استاد دانشگاه صنعي شريف ـ نيز در سخنانی به توضيح وضعيت اقليم، آب‌وهوا و كشاورزی از سال‌های گذشته تا امروز در ايران پرداخت و با ارائه‌ی جداول و آمارهايی، تغييرات بارش، جريان رودخانه‌ها و آب‌های كشور را مورد بررسی قرار داد.
او با اشاره به وضعيت ميراث فرهنگی و مطالعه‌ی آسيب‌پذيری كشور و چگونگی سازگاری يافتن آثار با اين آسيب‌ها، گفت: بخش‌های آسيب‌پذير مانند منابع آب، كشاورزی، جنگل‌ها، مراتع، تنوع زيستی، نواحی ساحلی و بهداشت عمومی در اين زمينه مطالعه شده‌اند و آسيب‌های كشور نسبت به تغييرات آب و هوايی ارزيابی شده است.
استاد دانشگاه صنعتی شريف نخستين قدم در اين راه را انجام يك مدل‌سازی دانست و ادامه داد: با اين مدل‌سازی بايد بفهميم ايران از لحاظ آب‌وهوايی به چه سمتی می‌رود.
سلطانيه با اشاره به وجود سه‌هزار و 500 ساحل در جنوب و شمال ايران، افزود: با توجه به مناطق مختلف آب‌وهوايي در سواحل، هزينه‌ی برآوردشده‌ی ما در حوزه‌ی دريای خزر فقط پنج‌ميليارد دلار بوده است.
در اين كارگاه آموزشی علاوه بر اعضای كميسيون ملی يونسكو و برخی اعضای ايكوموس ايران، دكتر محمدحسن طالبيان ـ مدير بنياد پژوهشی پارسه پاسارگاد ـ، آتوسا مؤمنی ـ مدير دفتر ثبت آثار تاريخی و طبيعی كشور ـ، حميده چوبك و سيداحمد محيط طباطبايی حضور داشتند.
