مينا و نيلوفر جوان گفتند:متاسفانه طراحی مد و برندسازی در ایران جایگاهی نداشته و بیشتر به مدهای غربی بها داده می‌شود.
مينا و نيلوفر جوان کفشي توليد کرده‌اند که به تازگي موفق به دريافت مهر اصالت يونسکو شده است.با این دو صنعتگر جوان ایرانی به گفت و گو نشستیم.
هنرنیوز:کارتان را چگونه آغاز کردید؟
میناجوان:ما حدود 7 سال است که به کار طراحی روی چرم و ساخت قطعات و ابزار مختلف با چرم مشغولیم.یکسری پانچ با designe ابتدایی از روی چرمی که چوپانها دور خود می‌پیچند طراحی کردیم که خیلی مورد استقبال قرار گرفت. قبلا همه فکر می‌کردند پانچ فقط لباس سرخپوستان امریکایی بوده ،در صورتی که با مقداری خلاقیت می‌توانیم طرحها را بومی کنیم. چرم متریالی است که همیشه مورد استفاده بوده و خواهد بود. تاریخچه کاربرد چرم در ایران به قبل از اسلام برمی‌گردد. چرم مال ایران است و در سنتها و فرهنگ ما گره خورده است.در واقع روستاییان ما بدون اینکه خود این موضوع را بدانند،صاحب سبک و مد بوده اند. حال اگر ما این طرحها را به گونه‌ای جدید و با کاربردی متفاوت ارائه کنیم، همه آن را می‌پسندند.
هنرنیوز:طراحی مد در ایران چه جایگاهی دارد؟
مینا جوان:متاسفأنه صنعت مد خیلی در ایران کاربرد نداشته و به آن بها لازم داده نمی‌شود حتی برای آن به عنوان یکی از رئوس فرهنگسازی برنامه‌ریزی صورت نمی‌گیرد.پس نباید خیلی عجیب باشد که جوانهای ایرانی به دلیل نبود طرحهای بومی زیبا یا عدم تبلیغ مناسب به مدهای غربی روی می‌آورند.
ما دو نفر دوست داریم طراحی لباس و مد را ادامه دهیم اما عملا در ایران این کار امکان‌پذیر نیست.برای ادامه تحصیلات در این زمینه باید به خارج از کشور رفت. اگر زمانی برای ادامه تحصیلات به خارج از ایران برویم، دوست داریم طرح‌هایی بر اساس فرهنگ و سنت ایرانی همراه با ایده‌ها نو و خلاق ارائه کنیم.دوست داریم همه با تاریخچه هنر ایران آشنا شوند و بدانند در هر گوشه ایران،در هر استان و شهری چقدر تفاوت سلیقه، آداب و رسوم ، هنر ، و فرهنگ وجود دارد و همه اینها در کنار هم یک کل واحد را تشکیل می‌دهند.هر کدام از این المانها و نمادها دنیایی حرف پشت خود دارد و مطمئنم کاربرد آنها در هنر و ارائه آن به جهانیان با استقبال روبرو می‌شود.
***کفشهایی که بوی عشق می دهد
هنرنیوز:در مورد کفشی که تولید کردید و موفق به دریافت مهر اصالت از یونسکو شد. توضیح دهید؟
مینا جوان:سال اول که کار را ارائه کردیم،مرحله اول قبول شد اما در مرحله دوم گفتند :«کفشتان کاربرد ندارد و نوک آن زیادی تیز است.» در سری دوم با کارشناسان میراث فرهنگی در مورد طراحی کار و قالب آن صحبت کردیم. بعد از آن تصمیم گرفتیم کفشها را به گونه‌ای طراحی کنیم که با بندهای تعبیه شده در آن کوچک و بزرگ شود یعنی هم برای پای لاغر هم برای پای تپل کاربرد داشته باشد .
خوب به خاطر دارم که از ما خواستند چند کار را به بخش صنایع دستی سازمان میراث معرفی کنیم اما ما وقت نداشتیم و همه انرژی خود را صرف یک جفت کفش کردیم یک جفت کفشی که تمام سلیقه و عشق خود را برای ارائه آن به کار بستیم.
هنرنیوز :چند سال دارید؟
نیلوفر 22 ساله و متولد سال 67 است و من( مینا) 26ساله و متولد سال 63 هستم.
چگونه به این کار علاقه‌مند شدید؟
منا جوان :هنر را از کودکی دوست داشتیم .مادرم خود به نوعی هنرمند بود. ما از بچگی کار دستی درست می‌کردیم.زمانیکه دانشکده هنر، رشته نقاشی قبول شدم،نقاشی خیلی درآمدزا نبود.به یاد دارم چند وقتی بود در ذهنم دوست داشتم کفشی متفاوت داشته باشم چون خیاطی را از مادرم یاد گرفته بودم، تصمیم گرفتم خودم یک کفش بدوزم. مادرم پرس و جو کرد ،باید کجا بروم، چه چرمی بخرم و برای دوخت یک کفش چه مراحلی را باید انجام دهم. بعد از دوخت کفش آن را پوشیدم و به دانشگاه آمدم.کفشها ترکیب چارق و گیوه بود و نوک تیزی داشت. دوستانم خیلی از کفشها استقبال کردند و حتی چند نفری سفارش دادند. من فقط پول متریال را از بچه‌ها گرفتم .من آن کفشها را 4 سال پوشیدم.اما بعدها به فکر فروش کفش‌های دوخت خودم افتادم.سفارشات زیادتر شد و جنبه مالی و کمک هزینه پیدا کرد.بعد از فارغ‌التحصیلی و قبول شدن نیلوفر در دانشگاه ما به صورت جدی به عنوان یک شغل به آن نگاه کردیم.2 سال در کرج مشغول این کار شدیم و هم اکنون نیز قریب 2سال است که در تهران در کارگاه خودمان مشغول کار هستیم.
***باورم نمی‌شود، برنده شدیم!
هنرنیوز: آیا فکر می‌کردید کار شما مهر اصالت بگیرد؟
مینا جوان: زمانیکه به من زنگ زدند، صدا قطع و وصل می‌شد.زمانی که خبرنگار میراث من را مطلع کرد و گفت خودش اسم ما را در لیست برندگان مهر اصالت یونسکو دیده ،سریع خداحافظی کردم.نگاهی در چشم نیلوفر انداختم و گفتم:« باورم نمی‌شود کار ما برنده شد.» بعد دوتایی شروع کردیم به جیغ زدن و بالا و پایین پریدن.خیلی هیجان‌زده بودیم.تا آخر شب در مورد اینکه حالا چه می‌شود، چه کار باید بکنیم،چگونه باید به کارمان ادامه دهیم،صحبت کردیم .حتی در مورد نوع designe کارهایمان، ادامه تحصیل درخارج، داشتن یک لوگو و بعد برند جهانی ساعتهابا هم حرف زدیم.حس خیلی عجیبی بود.
هنرنیوز: در صحبتهایتان به این موضوع اشاره کردید که برای ادامه تحصیل می‌خواهید به خارج از کشور بروید . علت چیست؟
مینا جوان:ادامه تحصیل در طراحی لباس در مقطع لیسانس فقط در چند دانشگاه امکان پذیر است .فوق لیسانس هم آن گونه که من شنیده‌ام فقط در دانشگاه الزهرا تدریس می‌شده که نمی‌دانم هم اکنون نیز امکان ادامه تحصیل در آن دانشگاه وجود دارد یا خیر.
من خودم یک ترم طراحی لباس خواندم ،خیلی جامع بودنش را احساس نکردم.گویا یک سری طرح فقط تکرار می‌شود و بخاطر برخی محدودیت ها تو نمی‌توانی خلاقیتت را بیرون بریزی .همانطور که لازم است یک طراح از خیاطی هم سر در بیاورد، به نظرم در طراحی باید تا حدودی با نقاشی هم عجین باشی.
*** مسئول موزه: پیشنهاد می کنم پیگیری نکنید
هنرنیوز: وضعیت تحقیقات درمورد طراحی و مد چگونه است؟
مینا جوان:ما باید تحقیقات کاملی در مورد پاپوش و تاریخچه نقوش بر روی چرم انجام می‌دادیم.احساسمان این بود که باید با آگاهی بیشتر و جامع‌تری به طراحی بپردازیم؛ بنابراین تصمیم گرفتیم برای کسب اطلاعات درباره پاپوش به موزه مردم‌شناسی برویم.من درسم تمام شده بود و این موضوع برای مسئولان موزه خیلی عجیب بود که یک نفر بخواهد تحقیقات غیر دانشگاهی انجام دهد. به من گفتند شماره تماسم را بگذارم تا آنها پس از برآورد هزینه استفاده از کتابها ،روزی را جهت استفاده از این کتب معین کنند.حتی مسئول ذی ربط به من گفت:«به نظرم پیگیری نکنی بهتر است .»
راستش توی ذوقم خورد و دلسرد شدم.موقع رفتن به موزه خیلی شور و هیجان داشتم اما موقع برگشت پیش خودم گفتم :«برای یک کار مثبت بجای فرهنگ سازی باید هزینه هم کنی.من اینقدر پول ندارم. هیچ کس که به موزه نمی رود. حالا اگر موزه محل رفت و آمد هنردوستان و پژوهشگران هم نباشد و نتواند به یک طالب علم کمک کند، پس به چه دردی می‌خورد؟!»
هنرنیوز: علاوه بر مشکلاتی که ذکر کردید .به نظر شما صنعتگران با چه مشکلاتی روبرو هستند؟
مینا جوان:علاوه بر کمبود منابع تحقیقاتی و آکادمیک متاسفانه هنرمندان در طراحی، تولید و فروش آثارشان مشکل دارند.معمولا یک سازمان ی، ارگان یا بنگاه اقتصادی کار بازاریابی و فروش را برعهده می‌گیرد و عملا چیزی به صنعتگر نمی‌رسد.خوشبختانه خواهرم نیلوفر ذهن اقتصادی خوبی دارد .او بازاریابی اینترنتی و سنتی را به خوبی تلفیق کرده است. سوای این موضوع معمولا صنعتگران بیمه نیستند،هرچند فرم پر کردیم اما ظاهرا سازمان میراث برای بیمه کردن با مشکلاتی مواجه است و مدتی زمان می‌برد.
هنرنیوز:برای تبلیغ کارهایتان از چه روشهایی استفاده می کنید؟
نیلوفر جوان:برای بخشی از تبلیغات از فیس بوک و نمایشگاه میراث فرهنگی کمک گرفتیم.همچنین دفترچه‌ای با 3 هزار تیراژ و جلد چرمی چاپ کردیم که روی جلد دفترچه ،سنتی، چرم و کاملاً دست‌ساز است. در صفحه اول و آخر آن هم آدرس وایمیلمان حکاکی شده و در فروشگاه‌های صنایع دستی فروخته می شود.
البته باید به‌گونه‌ای عمل کرد که علاوه بر فروشگاه‌های خانگی و عمومی با توجه به اطلاعات و نوع کاربرد اقشار مختلفی بتوانند از آن استفاده کنندکه خوب متاسفانه ما هنوز به آن مرحله از تبلیغات نرسیدیم البته به کارگیری لوگو روی کیسه‌های تبلیغاتی هم روشی دیگر است که در همه جا کاربرد دارد. همچنین در نظر داریم تعدادی جای notebook به صورت چرم طراحی کنیم که روی آن لوگوی خودمان قرار داشته باشد.
هنرنیوز:بسته‌بندی کارها به چه صورت است؟
نیلوفر جوان: کلاً کارمان در دو بخش یکی تولید انبوه برای همگان و دیگری تولید خاص برای قشر هنرمند با پوشش و designe (طراحی) خاص دسته‌بندی می‌شود.
هنرنیوز:معمولا دوخت یک کفش چقدر زمان می‌برد؟
نیلوفر جوان: یک روزکاری و قیمتی بین 50 تا90 هزار تومان دارد. ما سعی می‌کنیم هم آیتم هنری در کارهایمان مد نظر باشد، هم کارها رابا قیمت مناسبی به مشتری تحویل دهیم . بعضی از طرحها عامه پسندند، اینها کارهای بازاری هستند و قسمتی از آنها را با چرخ دوخته می شود و بخش دیگر بیشتر هنری است و تمام قسمت های آن با دست دوخته می شود.
*** برند ایرانی،برند جهانی
هنرنیوز: برای آینده چه برنامه‌ای دارید؟
ما دوست داریم اینقدر تلاش کنیم و طرحهای جذابی ارائه دهیم تا logo ما به یک برند جهانی تبدیل شود یک logo ایرانی اما جهانی.
