دکتر عمران گاراژیان در دومين روز همايش بزرگداشت دكتر نگهبان که در دانشگاه تهران برکزار شد گفت: جشن‌های 2500 ساله تخت جمشيد ميراث منفی توليد و گسترش داد.
به گزارش هنرنیوز ، دومين روز از همايش بزرگداشت عزت‌الله نگهبان ـ پدر باستان‌شناسي نوين ايران ـ عصر روز گذشته (سه‌شنبه، ششم ارديبهشت‌ماه) در دانشكده ادبيات دانشگاه تهران برگزار شد.
در این مراسم رحمت نادري ضمن اشاره به پروژه «پيش از تاريخ ايران» و نقش دكتر نگهبان در آن خاطر نشان کرد :در اين پروژه، دكتر نگهبان حضور نداشت، ولی تأثيرات زيادی در آن داشت. اين پروژه به‌صورت كلی توسط مؤسسه شرق‌شناسي دانشگاه شيكاگو با حضور يك هيأت باستان‌شناس و تعدادی از اساتيد و دانشجويان ميان‌رشته‌يی باستانشناسی در كرمانشاه اجرا شد.
وی با اعلام اینکه گروه به مدت هشت تا نه‌ماه در دشت‌های اسلام‌آباد شيان، حسن‌آباد، ماهيدشت و كرمانشاه با شناسايي 20 محوطه به کار پرداخت ، تاکید کرد : تپه‌های سراب، آسياب و موريان به‌عنوان محوطه‌های تأثيرگذار در اين پروژه بررسی شدند كه متأسفانه اكنون از تپه سراب چيز زيادی باقی نمانده است و هر روز بيشتر نابود می‌شود.
سپس عمران گاراژيان در اين همايش به ارائه مطالبي درباره «آموزش باستان‌شناسي در ايران، فرديت و عامليت دكتر نگهبان و بافت جامعه معاصر» پرداخت.
وی با نگاهی به آموزش در باستانشناسی عنوان کرد: در باستان‌شناسي قبل از سال 1320 فعاليت‌هايی مانند تعمير بناهای قديمی انجام می‌شد و با توجه به اين‌كه در اين زمان، شناخت باستانشناسی و چارچوب‌های آن هنوز در ايران شكل نگرفته بود، موزه‌هايی ايجاد می‌شدند و سرانجام آن، به فصلی می‌انجامد كه حفاری قاچاق در آن شكل گرفت.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه بين سال‌های 1320 تا 1329 عزت‌الله نگهبان در حال تحصيل در مقطع كارشناسی رشته باستانشناسی بود، توضیح داد : در این زمان آموزش اين رشته تحت تأثير رويكردهای هنری قرار گرفت و اساتيدی مانند محسن مقدم، سعيد نفيسی و محمدحسن گنجی وظيفه تدريس در اين رشته را برعهده گرفتند.
این باستان شناس تصریح کرد : بين سال‌های 1329 تا 1339 كه نگهبان در اواخر اين دوره از خارج به ايران برگشت و جذب دانشگاه تهران شد، از طريق آموزش در هيأت‌های خارجی نسلی تربيت شد كه بيش از آنكه پژوهشگر باشد، كاوشگر بود.
وی با اشاره به اینکه ميراث آن نسل هنوز در باستان‌شناسي ايران، گزارش را در اولويت نمی‌داند و به زبان ساده دست به قلم نيست، افزود : بين سال‌های 1340 تا 1346 تغيير سرفصل‌ها عملی شد و فعاليت‌های دكتر نگهبان و همكارانش در زمينه آموزش باستان‌شناسي به بار نشست و نهادسازی ميراثی انجام شد.
گاراژیان بیان کرد : بيشتر فعالان باستانشناسی ايران در زمان معاصر از آن دوره پرورش يافته‌اند و از نظر آموزش به ممارست روش‌های باستانشناسی ميدانی پرداختند .
وی ادامه داد: همچنين در سال‌های 1347 تا 1357 ـ 1358 فعاليت‌های نگهبان و باستانشناسی نهادينه‌شده اوج گرفت و فعاليت هيأت‌های خارجي در ايران فراگير شد.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه در فرآيند جشن‌های 2500 ساله تخت جمشيد ميراث منفی توليد و گسترش يافت،خاطر نشان کرد : اين ميراث از ديد تخصصی استفاده و كاربرد تبليغاتی از آثار باستاني در سال‌های نخست انقلاب است كه موجب تهديد عملی برای اين آثار باستانی مي‌شود و حتی شعار تخريب اين آثار نيز از زبان برخی افراد سر داده شد.
وی تاکید کرد: اثر باستانی، اثری در دنيای مادی است، اما استفاده تبليغاتي و غيرتخصصی از آن در دهه‌های گذشته، آن جشن‌ها و آن پيشه را به يك ميراث منفی تبديل كرد.
همچنین در این همایش جواد حسين‌زاده ساداتی با اشاره به پروژه دشت قزوين كه توسط عزت‌الله نگهبان انجام شده است، تشریح کرد: شرايط و اموال باستانشناسی كشور به‌طور كلی، تأسيس گروه باستانشناسی دانشگاه تهران در سال 1336، همچنين نبود هماهنگی و سازگاری واحدهای باستان‌شناسي با نيازهای رشته و عدم تطابق آن با باستانشناسی علمی از جمله دلايل تدوين پروژه دشت قزوين هستند.
وی از دیگر دلایل تدوین این پروژه را نبود علاقه دانشجويان اين رشته و شاغل بودن آن‌ها، فقدان نيروی متخصص باستان‌شناس در گروه باستان‌شناسي و تأسيس مؤسسه باستان‌شناسي در سال 1338 و آغاز فعاليت دكتر نگهبان به‌عنوان معاون فنی اداره كل باستان‌شناسي در سال 1339 دانست.
حسين‌زاده ساداتی نياز به پايگاه و محلي براي استقرار اعضاي هيأت و هدايت پروژه و نبود يك ساختار معماري در روستاهاي اطراف دشت قزوين را از جمله مشكلاتي دانست كه هيأت باستان‌شناسي با آن روبه‌رو شد .
وی تشریح کرد : از نتایج این پروژه می توان به اضافه شدن 20 واحد عملي به واحدهاي درسي باستان‌شناسي گروه دانشگاه تهران و تربيت دانشجويان مجرب، تشكيل يك گروه چند رشته‌يي باستان‌شناسي ايراني، بررسي، شناسايي و ثبت محوطه‌ها و اماكن باستاني قزوين، كاوش‌ها در محوطه‌هاي باستاني دشت و كسب اطلاع از وضعيت فرهنگ‌هاي گذشته اين منطقه و ايجاد موزه‌مؤسسه باستان‌شناسي در ايران اشاره کرد.
