توجه به توسعه پایدار در نواحی پیرامون دریاچه و تقسیم عادلانه جمعیت و صنایع در نواحی دارای آب از مهمترین راهکارهای مبارزه با مشکل کم آبی و خشک شدن این دریاچه می باشد.



به گزارش هنرنیوز،خشک شدن دریاچه ارومیه مشکل زیست محیطی بزرگی است که امروز همه رشته های علمی مربوط به منابع طبیعی، علوم زمین، محیط زیست و مدیریت و برنامه ریزی را به چالش کشیده است. این رویداد زیست محیطی تنها به گوشه ای از کشور مربوط نمی شود، بلکه همه مردم ایران و حتی دیگر مردم جهان نیز به نحوی در برابر این میراث طبیعی مسئول می باشند. در مسیر گذر از این بحران لازم است به مسایل اصلی و ریشه ای توجه نموده و برای آن راهکار علمی و کاربردی پیش روگرفت. تصمیماتی که ناشی از شتاب زدگی و احساسات باشند، نه تنها به حل این مشکل کمک نمی کند بلکه موجب می شود دامنه آن به دیگر نواحی زیستی کشور نیز کشیده شود. دلایل اصلی خشک شده دریاچه ارومیه را می توان ناشی از عوامل زیر دانست :

1-کمبود بارش در چند دهه گذشته در بیشتر نواحی کشور به ویژه در بخش های غرب و شمال غرب کشور.

2-افزایش دمای هوا که سبب بالا رفتن میزان تبخیر از سطح دریاچه شده است.

3-پروژه انتقال آب زرینه رود به تبریز یکی از عوامل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه به حساب می آید. این پروژه بزرگ آبرسانی بخش زیادی از آب زرینه رود را که از کوههای کردستان سرچشمه می گیرد و از سمت جنوب به دریاچه وارد می شود، به شهر تبریز در بخش شمال شرقی دریاچه انتقال می دهد. انجام این پروژه موجب شده تا یکی از بزرگترین رودخانه هایی که ازغرب کشور جریان می یابد، به درون دریاچه وارد نشده و اکوسیستم دریاچه و نواحی پیرامون خود رودخانه را با مشکل روبرو سازد.

4-تمرکز کارخانه ها و صنایع در نواحی شرقی دریاچه از جمله در تبریز و حومه آن استفاده از آب را به میزان قابل توجهی بالا برده است.

5-ساختن پل بر روی دریاچه که شهرهای ارومیه و تبریز را به هم وصل می کند، عامل دیگری است که در خشک شدن آب دریاچه نقش داشته است. هشدار کارشناسان در مورد عواقب زیست محیطی این پل هنگام ساختن آن، راه به جایی نبرد.

چیزی که امروزه به عنوان نجات دریاچه ارومیه با آن مواجه هستیم، باید جدای از مسایل احساسی، قومیتی وسیاسی به آن پرداخته شود. دستکاری و انتقال آب نواحی دیگر نمی تواند به عنوان یک راهکار علمی برای نجات یک محیط طبیعی به کار گرفته شود، زیرا هر محیطی دارای اکوسیستم خاص خود می باشد که از دست دادن منابع آبی آن، هم زندگی گونه های گیاهی و جانوری آن منطقه را دچار آسیب جدی می کند و هم زندگی مردمان دامدار و کشاورز اطراف این رودخانه ها را که ادامه زندگیشان وابسته به منابع آبی بومیشان است، به خطر می اندازد. طرح انتقال آب از ارس، کردستان و یا رودخانه های نواحی دیگر کشور نباید به صورت شتابزده و بدون کارشناسی صورت گیرد. اگر در دریاچه ارومیه یک گونه آرتمیا زندگی می کند، در پیرامون رودخانه های غرب کشور دهها گونه گیاهی و جانوری وجود دارند که با تغییر مسیر این رودها و انتقال آب آنها به دریاچه ارومیه رو به نابودی می روند، همچنان که انتقال آب زرینه رود به تبریز شدیدترین ضربه را به پیکر دریاچه ارومیه وارد کرده است.

در این رابطه بهتر است موارد زیر رامورد توجه قرار دهیم :

1-صرفه جویی در مصرف آب، شهرهای بزرگی که در حاشیه دریاچه ارومیه قرار دارند، باید با روش های علمی و نوین به مصرف آب بپردازند. احداث فضاهای تفریحی، استخرها و گردشگاهها باید با در نظر گرفتن ذخایر آب موجود در آن محیط، توسعه یابند. افزایش بی رویه این امکانات در شهرهای بزرگ حاشیه دریاچه، استفاده از منابع آبی سطحی و زیرزمینی را به شدت بالا برده است.

2-جلوگیری از تمرکز جمعیت در شهرهای پیرامون دریاچه، به ویژه در تبریز و ارومیه. در دو دهه اخیر جمعیت شهر تبریز به شدت افزایش یافته است. احداث شهرک های و توسعه ساخت و سازهای بزرگ در این شهر استفاده از آب را به میزان زیادی بالا برده است. به صورتی که تامین آب مورد نیاز برای آبها در خود منطقه امکان پذیر نبوده و برای تامین آن مجبور بوده اند، که از آب مناطق دیگر استفاده کنند.

3-جلوگیری از تمرکز بیش ار حد گارگاه ها، کارخانه ها و صنایع بزرگ در شهر تبریز و پیرامون آن. این صنایع که به حجم زیادی از آب نیاز دارند، بهتر است به استان های همجوار که دارای منابع آبی زیادی هستند، انتقال داده شود. تا استفاده بی رویه از آبهای سطحی و زیرزمینی در این منطقه ورودی های آب دریاچه را به این صورت کاهش ندهد.

و نهایتا اینکه از این نکته غافل نشویم، زمین دارد رو به گرمی میرود. بارش کاهش یافته و تبخیر افزایش می یابد. برای نگهداری از منابع آبی و اکوسیستم وابسته به آن لازم است به روش های علمی، کارشناسی و آیند نگرانه ای روی بیاوریم. تحریک احساسات مردم و چشمداشت به منابع آبی نواحی همجوار که خودشان به آب های بومیشان نیاز داشته و حیات طبیعی و انسانی آنها وابسته به این منابع آبی است، روش مناسب و درستی برای مبارزه با مشکل کم آبی دریاچه ارومیه نیست. توجه به توسعه پایدار در نواحی پیرامون دریاچه و تقسیم عادلانه جمعیت و صنایع در نواحی دارای آب از مهمترین راهکارهای مبارزه با مشکل کم آبی و خشک شدن این دریاچه می باشد.