به گزارش هنرنیوز، راهنمایان گردشگری كشوری در دومین روز از سفر ۳ روزه به شهرستان ارومیه در روز سه شنبه ( ۱ اسفند) قرار است از در دو گروه مجزا از مجموعه تاریخی «تمتمان» ارومیه و غار «سهولان» مهاباد بازدید کنند.
مجموعه تاریخی تمتمان در روستای تم تمان در ۲۰ کیلومتری ارومیه واقع شده است این مجموعه شامل غار تمتمان، استحکامات نظامی، مقابر دوره اورارتویی و آثار قدیمی زیادی است که مقبره‌های این مجموعه مربوط به دوره صفویه است
مصالح به کار رفته در مجموعه بنای تمتمان سنگ‌های تراشدار و سنگ های رودخانه‌ای و آجر است.
در این منطقه قلعه اسماعیل آقا برفراز کوهی در ۱۸ کیلومتری غرب ارومیه و حاشیه رودخانه نازلوچای قرار گرفته است. این قلعه در نیمه دوم قرن ۱۹ میلادی ساخته شده و بخشی از دیوارها و محل دیده‌بانی آن هنوز هم پابرجاست. کاوش‌های انجام یافته نشان می‌دهد که در جنب قلعه اسماعیل آقا، بقایای بناها و قلعه سنگی دیگری که به دوران اورارتویی مربوط است وجود دارد.
در قسمت شمال غربی این کوه دو دخمه به فاصله چند متری از هم در صخره‌ای کنده شده‌اند. در ورودی این دخمه‌ها به شکل چهار گوش است.
دیواره‌های جانبی و سقف و کف داخل دخمه‌ها کاملاً صاف و صیقلی است. به نظر می‌رسد این دو دخمه مقبره‌های هستند، که به دوران اورارتویی تعلق دارند. در پایین کوه و در قسمت غربی آن سه مقبره دیگر نیز دیده می‌شود. این مقبره‌ها با سقفی هرمی شکل از سنگ‌های رسوبی و لاشه‌ای ساخته شده‌اند. در داخل یکی از آنها سنگ قبری به این مضمون وجود دارد: «فی شهر ربیع الثانی سنه ۱۱۱۰ در ایام شاه سلطان حسین عباسقلی خان زیاد اقلی بر مناقشه شیخ سلیمان.»
در زیر زمین داخل مقبره‌ها، مقبره دیگری قرار دارد که به وسیله دریچه‌ای از سقف می‌توان به آن دست یافت. هر چهار مقبره فوق مربوط به دوره صفوی است. آثار موجود این کوه شامل دخمه سنگی اورارتویی متعلق به هزاره اول قبل از میلاد با حجاری منظم ایوان ورودی، سر در قاب‌بندی شده سنگی و اتاقی که طاق‌های محراب مانندی دارد و در انتهای آن دخمه‌ای است از سنگ یکپارچه تراشیده شده،بقایای دیواره‌ها و مقبره‌های دوران صفویه، آثار قلعه اسماعیل آقا که به دوره قاجاریه مربوطه است. قسمت اعظم دیوارهای آن هنوز پابرجاست، ولی اتاق نگهبانی و سایر واحدهای مسکونی این قلعه خراب شده و آسیب بسیار دیده است. مصالح این قلعه از خشت خام با دیوارهای گلی-چینه است.
به گزارش هنرنیوز برخی دیگر از راهنمایان گردشگری در این روز راهی بازدید از غار سهولان در روستای سهولان، ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی مهاباد در استان آذربایجان غربی شدند. اختلاف دمای درون و بیرون غار بین ۱۰ الی ۱۵ درجه است. ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه آن به ۵۰ متر می‌رسد و عمق آب در برخی جاها به ۳۰ متر می‌رسد.
سهولان به زبان کردی به معنی یخبندان است و مردم محلی غار را «کونه کوتر» یعنی لانه کبوتر نیز می‌نامند. دلیل این نامگذاری وجود تعداد زیادی لانه کبوتر درون غار است.
