به گفته برخی کارشناسان حداقل بیش از 150 نقطه از طبیعت ایران زمین را می‌توان نام برد که بین 1 تا 20 اکوکمپ نیاز دارند.
به گزارش هنرنیوز،اکوتوریسم ( طبیعت گردی ) سفر داوطلبانه افراد به طبیعت با هدف کمترین تاثیر منفی بر طبیعت و زیستگاه جانوران و گیاهان است.
در اکوتوریسم مباحث دیگری چون توسعه پایدار، ایجاد فرصت شغلی و اقتصادی برای جوامع محلی، حفاظت از محیط زیست، منابع آبی و بهره‌وری از انرژی مطرح می‌شود.
اکوتوریسم، گردشگر مسولیت پذیر و توسعه پایدار همگی مفاهیمی بودند که از اواخر 1980 میلادی رایج شد و امروزه از اکوتوریسم به عنوان یکی از شاخه‌های پرطرفدار گردشگری یاد می‌شود.
آنچه در اکوتوریسم همیشه مورد توجه قرار داشته و مورد اختلاف دوستداران محیط زیست با طرفداران اکوتوریسم بوده تعریف آنها از نوع محافظت از زیستگاه‌های گیاهی و جانوری ، تأثیرات آن بر محیط زیست و مشخص کردن حدود سود اقتصادی بوده است. تا آنجا که همواره دوستداران محیط زیست بر مدیریت برداشت پایدار از طبیعت تکیه داشتند اما بیشتر سرمایه گذاران دولتی و خصوصی بر اساس سود اقتصادی هر نوع سفری را در طبیعت مجاز شمرده‌اند.
در بسیاری از موارد گر چه شعار اکوتوریسم توسعه پایدار بوده اما در عمل سود اقتصادی فعالیت‌های اکوتوریسم نه تنها جامعه محلی را در بر نگرفته که امنیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه میزبان را زیرسوال برده از سویی دیگر آثار مخرب جبران ناپذیری را بر طبیعت وارد کرده است چرا که ورود هر گردشگر آلودگی‌های صوتی و زیست محیطی، افزایش زباله، توسعه جاده‌ها و به دنبال آن از بین رفتن برخی گونه‌های گیاهی، جانوری و زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت.
اما طرفداران اکوتوریسم معتقدند ضمن مدیریت چشم‌اندازها و مواهب طبیعی باید به حقوق گونه‌های طبیعی و جانوری احترام گذاشت و همزمان برنامه‌ای را پیش برد که علاوه بر بهره‌مندی جوامع محلی از مواهب طبیعی آسیبی به محیط زیستی وارد نشود تا آنجا که جامعه محلی مجبور شود به جای بهره‌مندی از منابع طبیعی به سراغ اندوخته‌های طبیعی برود. بنابراین باید ظرفیتی ایجاد کرد تا انسانها از یک عرصه طبیعی و جنگلی بهره‌مند شوند و در آن عرصه احساس آرامش کنند به شرط آنکه سفرشان مسوولانه و خردمندانه باشد.
هم اکنون طبیعت‌گردی با رشد سالیانه 30 درصد آنچنان در حال پیشرفت است که سازمان جهانی جهانگردی پیش بینی کرده 50 درصد گردشگران بین‌المللی تا سال 2020 گردشگران طبیعت گرد خواهند بود.
حال این پرسش مطرح می‌شود که ایران به عنوان 5 کشور دارای جاذبه‌های طبیعی چه جایگاهی را از گردشگر ورودی در حوزه اکوتوریسم به خود اختصاص داده است؟
ایران با دارا بودن پارک‌های جنگلی، فضای سبز، مناطق ییلاقی، دشت، فضاهای جلگه‌ای و کویری، بیشه‌زارها، تالاب‌ها، سراب‌ها و دریاچه‌ها تا کنون چه استراتژی برای بازاریابی طبیعت گردی در خارج از کشور و ترویج و اشاعه فرهنگ طبیعت‌گردی در داخل کشور در پیش گرفته است؟ تبلیغ، آگاه سازی و آموزش جامعه محلی اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
بیشتر جوامع محروم در ایران در کنار جاذبه‌های کویری قرار دارند و با اندک تسهیلات در اختیار آنان می‌توان اقامتگاه‌هایی را برای طبیعت‌گردان فراهم آورد و توجه سرمایه‌گذاران را جلب کرد. هنگامی که گردشگر به این مناطق سفر کند از مهاجرت آنان به شهرها جلوگیری می‌شود،این امر موجب جلوگیری از هزینه سرباری که ناشی از مهاجرت این افراد به حاشیه شهرها است نیز می‌شود.
رویکرد توسعه اکوتوریسم در ایران باید براساس توسعه اکوکمپ‌ها و اکولوژها باشد. اکولوژها سازه‌های پایدارتر و اقامتگاه‌هایی هستند که ساخت و ساز در آنها صورت گرفته اما اکوکمپ‌ها به شکل چادر ساخته می‌شوند .
اکو کمپ، کمترین آسیب را به محیط زیست می‌رساند و بیشترین هماهنگی را با محیط اطراف اعم از طبیعی ، فرهنگی و اجتماعی دارد و مناسب با بافت منطقه ساخته شده و از روشهای پایدار چه در ساخت و چه در بهره برداری آن استفاده می‌شود. کاربرد سیستم مدیریتی مثل سیستم کارآمد دفع زباله و فاضلاب ،استفاده از انرژی جایگزین با رعایت اصول پایداری، برنامه آموزشی برای جامعه محلی و گردشگران، استفاده از انجمن‌های محلی مثل عشایر و جامعه بومی و تحقیقات و پژوهش از جمله مواردی است که در اکوکمپ‌ها حتما باید رعایت شود.
با توجه به این تعاریف گستردگی و توع طبیعت کشور مسوولان گردشگری تا کنون زیر ساخت‌ها و اکو کمپ چند نطقه را مهیا کرده‌اند؟به عنوان نمونه در پارک ملی گلستان حداقل 10 اکوکمپ نیاز است تا بتواند به راحتی پذیرای 300 گردشگر باشد اما هم اکنون تنها یک اکوکمپ با گنجایش 18 تا 20 نفر مشغول فعالیت است.
وجود ده اکو کمپ در این منطقه را با رعایت تمام فاکتورهای گردشگری همراه با توسعه پایدار می‌تواند ده پایگاه برای حفاظت محیط زیست این منطقه قلمداد شود.
به گفته برخی از کارشناسان حداقل بیش از 150 نقطه از طبیعت ایران زمین را می‌توان نام برد که بین 1 تا 20 اکوکمپ نیاز دارند. پارک ملی توران، خوش ییلاق و... از جمله این موارد هستند
حال این پرسش مطرح می‌شود با توجه به مواهب طبیعی موجود در کشور که برخی از آنها در جهان کم نظیر و یا حتی بی‌نظیرند، سازمان گردشگری به عنوان متولی امر گردشگری چه تدابیری اندیشیده تا از بازار خفته در ورطه فراموشی اکوتوریسم جهت جذب گردشگر ورودی و حتی داخلی بهره ببرد؟ مسوولان گردشگری چه استراتژی را در مورد حوادثی که در طبیعت گردشگران را تهدید می‌کند، اتخاذ کرده‌اند؟ فرجام امداد و نجات هوایی به کجا کشید؟ خروجی همایش‌های طبیعت‌گردی چه بوده و چه نفعی برای توسعه طبیعت گردی و ایجاد شغل و درآمد برای جامعه بومی و محلی داشته است؟
قطار گردشگری جهانی با سرعت به حرکت خود ادامه می‌دهد اما براستی سهم ایران از کوپه های این قطار چقدراست؟
مریم اطیابی
