درحالی که رییس سازمان میراث فرهنگی یزد مدعی است از مدیرهتل‌های مهر شکایت کرده ،شهرداری یزد خبر از موافقت 8 ماه پیش شهرداری، معاونت استانداری و سازمان میراث فرهنگی با طرح حفر تونل در زیربافت تاریخی یزد می دهد.
به گزارش هنرنیوز،چندی قبل در خبرها آمده بود مدیرعامل گروه هتل‌های مهر در زیر بافت تاریخی و ثبت شده این شهر، تونلی به طول 200 متر برای ساخت موزه قنات ایجاد کرده است. خبری كه محمد حسين محتاج الله، مديرعامل اين هتلها ضمن تکذیب آن اعلام کرده بود اين اقدام برای احيای قنات و جذب گردشگر بوده و اصلاً ربطی به تخریب بافت تاریخی ندارد و از طرفی این طرح به امضای رئيس سازمان ميراث يزد، شهردار و فرماندار رسیده و عکس‌های منتشر شده هم متعلق به يك سال گذشته است.
نکته مبهم در موضوع حفر تونل زیر بافت تاریخی یزد این است که مدیرعامل گروه هتل های مهر عنوان می کند برای این اقدام از سازمان میراث فرهنگی یزد مجوز گرفته است اما بهرام رضایی، مدیرکل میراث فرهنگی یزد مدعی است وی برای ایجاد کانال هیچ مجوزی از این سازمان ندارد و این سازمان هم از وی شکایت کرده و حکم جلب گرفته است.
***حفر این کانال هیچ آسیبی به بافت وارد نمی‌کند!
رضایی خیال خود را این چنین راحت می‌کند که از لحاظ اجرایی این موضوع به میراث ربطی ندارد و این فرد زیر شارع عام خیابان شهری را کنده و کانال ایجاد کرده پس باید به شهرداری پاسخگو باشد زیرا مجوز صدور پروانه ساختمانی با شهرداری است و نهایتاً استعلام انجام کار ساختمانی در بافت تاریخی با میراث است و این سازمان پس از استعلام مراجع ذیربط، نظر خود را اعلام می‌کند.
او بر این امر صحه می‌گذارد که هشت ماه پیش با حضور شهردار و معاون عمرانی فرماندار و مالک از این طرح بازدید کرده و قرار بوده طرح به تأیید شهرداری و کمسیون عمرانی فرمانداری برسد اما به گفته رضایی اداره میراث پس از استعلام شهرداری در رابطه با ایجاد کانال در زیر بافت تاریخی یزد با ایجاد کانال مخالفت کرده است.
در حالی رضایی چنین ادعایی می‌کند که اولاً این ابراز مخالفت را تا قبل از رسانه‌ای شدن این موضوع عنوان نکرده بود و دوم آنکه وی به عنوان مسوول حفاظت از بافت تاریخی سازمان میراث فرهنگی موظف بوده از حفر تونل برای هر اقدامی حتی ایجاد موزه در زیر بافت تاریخی یزد تا قبل از اتمام مطالعات باستان شناسی جلوگیری کند. این در حالی است که در خبرها آمده بود در مسير اين تونل چندين قنات وجود داشته که اقدام به مسدود کردن آن شده و از طرفی بر اساس شنيده‌ها مقاديری سفال در مسير تونل احداثی کشف شده که برخی کارشناسان معتقدند مطالعه بر روی اين سفال‌ها می‌تواند بخش‌هايی از تاريخ يزد را برای محققين آشکار سازد.
هرچند رضایی کشف این سفال‌ها را شایعه می‌داند اما نباید غافل شد که او هم اکنون و بعد از گذشت 8 ماه در حالی که طرح به پایان خود نزدیک شده ادعا می‌کند فعالیت‌های مدیر هتل‌های زنجیره‌ای مهر را که در زیر بافت تاریخی یزد بوده متوقف کرده است! و پیگیری بخش دیگری از کار به دلیل قرار گرفتن در حیطه وظایف شهرداری، به عهده این نهاد است.
در حالی که حفر این تونل به گفته رضایی بدون نظارت اداره میراث صورت گرفته اما وی درعین حال معتقد است حفر یک کانال 1 متر در 80/1 متر هیچ آسیبی به بافت وارد نمی‌کند.
رضایی ظاهراً بیشتر از آن که نگران بافت تاریخی باشد و بخواهد شهرداری را به چالش بکشد که چگونه بدون اجازه این سازمان اجازه حفر تونلی آن هم بدون حضور کارشناس میراث را داده ،نگران شهرداری است، تا آنجا که می‌گوید اقدامات انجام شده برای حفر کانال در زیر شهر یزد، تصرف عدوانی به حساب می آید و از نظر حقوقی و قانونی مشکل دارد و نمی‌شود در زیر خیابان‌های شهر بدون کسب مجوز از مرجع مدیریت شهری کانال ایجاد کرد. هیچ کس بدون مجوز حق ایجاد کانال در زیر حریم مشاعی شهرها را نداشته و مقابله با این مسئله از نظر حقوقی و قانونی در حیطه وظایف شهرداری است.
*** به شهرداری مربوط می‌شود
رضایی درباره این که آیا نباید میراث حداقل دراین زمینه اظهارنظر می‌کرد که این تونل با چه مصالحی ساخته شود تا آسیبی به بافت وارد نکند؟ نیز می‌گوید:« ما فقط اظهارنظر می‌کنیم آیا کانال کنده شود یا نه ،اما ممکن است شهرداری بگوید این ملک عمومی است و اساساً طرح را زیر سوال ببرد .ما 8 ماه پیش هم گفتیم این فرد طرحش را مصوب کند زیرا هرگونه ساخت وساز در زیر و روی زمین بر اساس طرح مصوب مورد تایید میراث فرهنگی انجام می‌شود اما مسائل حقوقی و مرجع صدور پروانه شهرداری است و ما هم صدورمجوز را به شهرداری تفویض کردیم.»
*** به به! چه کارعاشقانه‌ای!
سيد علي اكبر ميروكيلی شهردار يزد بر عدم صدق گفته‌های رضایی صحه می‌گذارد و می‌گوید که 8 ماه پیش با حضور رییس میراث و معاون استانداری از این طرح بازدید کردند و همگی از مالک تقدیر و تشکر کردند که چه کار خوب و عاشقانه‌ای انجام داده که می خواهد چنین فکرجالبی را عملی کند.
حال این پرسش مطرح می‌شود چرا اداره میراث یزد آن زمان به این طرح اعتراض نکرده و چرا بعد از گذشت این همه وقت به فکر شکایت افتاده است؟!
شهردار یزد معتقد است اتفاق محیرالعقولی نیفتاده زیرا یک مدیر نوشناس و نوگرا که کارنامه گردشگری خوبی داشته و حتی قبلاً در خیابان پشتی اجازه کالسکه‌رانی و دوچرخه سواری را برای جذب گردشگر گرفته در راستای توسعه گردشگری در بافت تاریخی شهر یزد اقدام به انجام چنین کاری نموده است و برای این کار موافقت میراث ، شهرداری و معاون استانداری را گرفته و از آنجا که این یک استثنا بوده و مدیرهتل مهر توجیهات مناسبی داشته ،شهرداری با این کارموافقت کرده است.
او می گوید:«بستر خیابان جزء اموال عمومی و دراختیار شهرداری است. از آنجا که اگر این شخص می‌خواست درهرجای دیگر این کار را انجام دهد باید تونلیU شکل با عرض بیشتر می‌کند ،تنها جایی که می‌توانست فکر خود را عملی کند این بود که از ملک خودش هتل مهر به هتل خندق که ان هم ملک خودش محسوب می شودف تونل بکند. ما هم با توجه به طرح گردشگری مدیر هتل اجازه حفر تونلی شبیه قنات را در صورت کسب مجوز از اماکن دادیم.»
میروکیلی صدور مجوز برای حفر این تونل را همچون صدور مجوز برای لوله فاضلاب می‌داند ،به این ترتیب که مالک موافقت عمرانی را کسب می‌کند و لزومی ندارد ناظری از سوی شهرداری برای حفر این تونل حضور داشته باشد، زیرا طبق قانون عمرانی و شهری که بر فاضلاب شهری نیز جاری است حین و بعد از انجام حفر هرگونه حادثه ناشی از مشخصات فنی متوجه مجری و متقاضی است.
او معتقد است حوزه مداخله شهرداری محدود است و مجری ذی صلاح، کارفرما، پیمانکار و ناظر باید درصورت هرگونه نشست یا فرو ریختن تونل پاسخگو باشد.
*** من نبودم !!
در حالی شهرداری از عدم وجود ناظرش در هنگام حفر تونل خبر می‌دهد که سازمان میراث هم هیچ کارشناسی هنگام حفر این تونل در بافت تاریخی نداشته است و حال این پرسش مطرح می‌شود اگر در خوشبینانه‌ترین حالت فرض شود که حفر این تونل منجر به آسیب به قنات‌های زیر بافت نشده چه کسی ضمانت می‌دهد که حفر آن بدون حضور ناظر شهرداری و میراث بعدها مشکلی ایجاد نمی کند؟آیا مسوولین شهری و میراث فرهنگی این مسوولیت را برعهده می‌گیرند که بافت تاریخی که قرار است به ثبت یونسکو برسد این چنین در میدان پاس کاری آنها قرار گیرد؟ آیا آنها موظف نیستند قبل از وقوع هرگونه اتفاق ناخوشایند و جبران‌ناپذیری جلو وقوع آن را بگیرند؟ آیا صرفاً یک سرمایه گذار به دلیل داشتن پول بیشتر می‌تواند از مسوولین بخواهد تا با طرح‌هایش موافقت کنند؟ آیا هرکسی می‌تواند به بهانه احیا قنات و مالک بودن دو خانه به حفر تونل بپردازد؟
***کارشناسانی که حضورندارند
علی اصغر سمسار یزدی رییس مرکز بین المللی قنات و سازه معتقد است به طورکلی اگر راهرو‌های قناتهایی که از زیر شهر یزد می‌گذرند استحکام بخشی و بازسازی شوند و در معرض دید گردشگران قرارگیرند ،کار در خور تقدیری است زیرا این راهروها سال‌های سال در تعامل با بافت خشتی بودند به طوری که نه راهروها مشکلی برای بافت تاریخی ایجاد کرده‌اند نه بالعکس.
از نظر این کارشناس بازسازی راهرو‌های زیرزمینی یزد باعث نشست و تخریب نمی‌شوند اما این کار زمانی مورد تایید است که با مطالعه فنی و مهندسی هیئتی متشکل از زمین‌شناس، باستان‌شناس و کارشناس سازه همراه باشد،کاری که در کشورهای دیگر همچون اسپانیا مرسوم است و آنها با بازسازی قنات‌هایشان گردشگران زیادی را دراین بخش جذب نموده‌اند.
او یادآورمی‌شود قنات‌های یزد از 50 سال پیش خشک شدند و احتمال ریزش آنها وجود دارد، بنابراین اولین گام برای بازدید گردشگران مطالعه کاملاً علمی و سپس بازسازی اصولی است تا امنیت بازدیدکنندگان تامین شود.
و حال یک پرسش باقی می‌ماند کدام باستان‌شناس، زمین شناس و کارشناس سازه این طرح مدیرهتل های مهر را تایید کرده‌اند؟ در این میان در صورت بروز هر گونه اتفاقی این سرمایه‌گذار است که باید پاسخگو باشد یا مسوولان ذی ربط که یا ازخود سلب مسوولیت می کنند و یا یکدیگر را متولی این امر می دانند؟ به راستی از چنین مسوولانی می توان انتظار داشت بافت تاریخی را حفظ و احیا کنند و جلو تخریب های هرروزه این بافت ها را بگیرند!
مریم اطیابی
